Dagverslag Dag van de Publieke Financiering 2017
Een middag vol inspiratie rondom verduurzaming van publiek vastgoed
Bij aankomst op het mooie landgoed De Horst in Driebergen maken de regendruppels plaats voor zonnestralen. Na het succes van vorig jaar vindt hier vandaag de tweede Dag van de Publieke Financiering plaats. Finance Ideas organiseert deze dag voor woningcorporaties, zorginstellingen en institutionele beleggers, dit keer met het thema Verduurzaming van publiek vastgoed.
Na de inlooplunch is het tijd om van start te gaan. Thomas Heijdendael, partner van Finance Ideas, trapt de middag af en geeft een mooie introductie op het thema duurzaamheid samen met dagvoorzitter Jeroen Smit. Het doel van deze dag is om een beeld te krijgen van hoe duurzaamheid en het behalen van rendement elkaar niet hoeven te bijten. Daarnaast wordt er ingegaan op concrete voorbeelden en laten we zien wat al is bewezen over duurzaamheid. Want is dat niet wat we altijd willen, bewijs dat het echt zo is? Met de BuzzMaster wordt het publiek actief betrokken bij de onderwerpen. Ze kunnen deelnemen aan polls, vragen stellen of hun mening geven. Uit de eerste vragen blijkt dat er een afwisselend publiek is en dat het hele land vertegenwoordigd is.
Blik op de economische actualiteiten, Marieke Blom, Hoofdeconoom ING Nederland
De eerste spreker, Marieke Blom, is Hoofdeconoom bij ING Nederland. Zij neemt ons mee in de overheidsfinanciën van Nederland. Op de vraag wat er met de € 13 miljard moet worden gedaan in 2021 antwoord de zaal massaal: investeren. Niet echt een weerspiegeling van de Nederlandse maatschappij die stemt op consumeren. Waar minister Kamp herhaaldelijk zei dat het huishoudboekje van de overheid op orde moet blijven, pleit Marieke Blom voor het houdbaarheidssaldo. De gedachte hierachter is dat je bij investeren wel moet lenen, maar dat de schuldquote stabiliseert door economische groei of belastinginkomsten die hier tegenover staan. Dit is bij consumeren niet het geval. Ter afsluiting wordt het publiek gevraagd of lenen voor de energietransitie als investering wordt gezien. Het publiek is het hier 100% over eens. Door Marieke Blom wordt hierop een nuance aangebracht omdat hier geen direct rendement in de vorm van belasting of groei tegenover staat, maar wel een maatschappelijk rendement!
Duurzaam vastgoed: van beleid naar praktijk, Guido Verhoef, Hoofd Private Real Estate PGGM
De tweede spreker is Guide Verhoef, Hoofd Private Real Estate bij PGGM. Hij legt in zijn presentatie uit dat rendement en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan. PGGM belegt in vastgoed over de hele wereld omdat Nederland te klein is om in te beleggen. De overeenkomst tussen al dit verschillende vastgoed is duurzaamheid. Met de stelling duurzaam vastgoed rendeert beter is 60% van het publiek het eens. Maar is het wel zo eenvoudig om vastgoed te verduurzamen? Ruim 60% in de zaal denkt van wel. Guide Verhoef geeft als advies om gewoon te beginnen; begin klein en houd het praktisch. PGGM maakt gebruik van GRESB om een duurzaamheidsscore te geven aan het vastgoed en ziet dit als een krachtig middel om stapsgewijs te groeien naar een duurzame portefeuille. Na afloop van zijn verhaal is het publiek het er 100% over eens dat duurzaam vastgoed een randvoorwaarde is om te overleven.
Duurzame financiering, Pauline Bieringa, Directeur Public Finance BNG Bank
De derde spreker, Pauline Bieringa, is Directeur Public Finance bij de BNG Bank. Na de tweede spreker kon geconcludeerd worden dat men ervan overtuigd is dat we met duurzaamheid aan de slag moeten gaan. Pauline Bieringa beaamt dat de wens er zeker is, maar dat er ook sprake is van angst. Angst om af te gaan of afgerekend te worden. BNG bank is na de Eerste Wereldoorlog ontstaan en financiert al sindsdien duurzame initiatieven. Pauline Bieringa geeft aan dat er geld genoeg is. Dit zou dus geen obstakel moeten zijn voor duurzame plannen. Maar wat is dan wel het grote obstakel? Meer dan de helft van de zaal (55%) geeft aan dat het grootste obstakel het gebrek aan urgentie is. Pauline Bieringa herkent dit en geeft aan dat er ook ondersteuning nodig is vanuit de top maar ook ondersteuning op de werkvloer en bij belanghebbenden om projecten van de grond te krijgen. Laten we het samen doen en lef tonen!
Discussie met de zaal: Financiering duurzaamheid
Na deze drie sprekers wordt er verder gediscussieerd met het publiek over de onderwerpen urgentie en angst. Ymere geeft hierbij aan op een spanningsveld te zitten. Er is grote vraag naar nieuwbouw en renovatie, maar ook naar duurzaamheid. Een moeilijke afweging, want waar stop je je middelen in? Vanuit Eigen Haard wordt aangegeven dat er ook angst is om de juiste techniek te kiezen. Alles is nog volop in ontwikkeling en dat maakt de keuze lastig. Daarnaast is er natuurlijk nog de onzekerheid vanuit huurders. Zij vinden het lastig om erop te vertrouwen dat de woonlasten niet gaan stijgen.
Na de pauze waarin is nagedacht over een inspirerend voorbeeld laat het publiek weten dat ze onder de indruk waren van het motto ‘gewoon beginnen’.
De ultieme symbiose tussen mens en machine, Gerard Smit CTO IBM Benelux
Als vierde spreker is Gerard Smit, CTO van IBM Benelux, aan het woord. Hij stelt zich voor als de hoofdnerd van IBM en vertelt dat hij dagelijks op een Harry Potter achtige manier kijkt naar de ontwikkelingen van technologieën. Gerard Smit geeft aan dat hij de technologie als iets goeds ziet, het gaat ons ergens brengen. De ontwikkelingen gaan razendsnel en data wordt gezien als nieuwe natuurlijke grondstof. De verwachting is dat er in 2030 500 miljard datadeeltjes aan elkaar zijn verbonden. Bedrijven kunnen slim omgaan met deze data. Deze zogenoemde kunstmatige intelligentie kan ook voor duurzaamheid en gezondheid in gebouwen worden gebruikt. Hierdoor ontstaan slimme gebouwen, bacteriën worden snel gevonden of bouwprocessen worden via data gecontroleerd. Het is duidelijk dat Gerard Smit een stap verder is in het omarmen van deze kunstmatige intelligentie. 40% van dat zaal geeft aan dat ze het als mensheid niet laten gebeuren dat kunstmatige intelligentie de mensheid aan zich kan onderwerpen.
Gezonde gebouwen en menselijke prestaties, Piet Eichholtz, Hoogleraar Maastricht University
De vijfde spreker is Piet Eichholtz, Hoogleraar aan Maastricht University. Hij stelt dat het nu tijd is voor duurzaamheid 2.0; de duurzaamheid van de mens. Hij doet onderzoek naar het verband tussen de conditie van woningen en de gezondheid van bewoners. Op de vraag welke leeftijdsgroep het meest lijdt onder ongezonde huisvesting, kiest het publiek massaal voor de ouderen. Wanneer Piet Eichholtz het publiek uitlegt dat het gaat om de verschillen ten opzichte van hoe het er gemiddeld aan toe gaat in een leeftijdsgroep, zijn de meningen opeens veel meer verdeeld. Hij vertelt dat bij een leeftijd van 51 jaar en ouder het effect aanzienlijk is. Door de vraag of mannen of vrouwen meer lijden onder gezonde huisvesting, is het snel duidelijk dat het publiek het andere geslacht als het zwakkere geslacht ziet. De vrouwen geven massaal aan dat het de mannen zijn en vice versa. Toch blijkt uit onderzoek dat het vaker voorkomt bij vrouwen. Dit is mogelijk te verklaren doordat vrouwen meer thuis zijn en meer aan de effecten worden blootgesteld.
Vesteda zet in op gezond wonen, Gertjan van der Baan, CEO Vesteda
De zesde spreker is Gertjan van der Baan, CEO bij Vesteda. Vesteda is het grootste woningfonds van Nederland. Ze kunnen enigszins met een woningcorporatie worden vergeleken. Vesteda vindt duurzaamheid essentieel en staat daar als organisatie achter. Er wordt ingezet op het verbeteren van energielabels, GRESB scores en tegenwoordig ook op het WELL certificaat, een instrument om de gezondheid van gebouwen te toetsen. Gezond wonen wordt gemeten door onder andere nachtrust, verlichting, voldoende beweging, gezond eten en verse lucht. Als er in het ontwerpproces rekening wordt gehouden met bijvoorbeeld de situering van de trap en de lift hoeft het behalen van voldoende beweging niet eens extra kosten met zich mee te brengen. Het grootste deel van de zaal (90%) is geïnteresseerd in deze gezonde woningen en het merendeel is (persoonlijk) ook bereid om hier extra voor te betalen.
Discussie met de zaal: Gezondheid
Na deze drie sprekers is de zaal gevoed met informatie over gezonde woningen en wordt hen de vraag gesteld wat de belangrijkste uitdaging is om aan de slag te gaan met dit onderwerp. De helft van de zaal antwoordt hierop dat dit vooral in bewustwording zit. Dit wordt aangevuld met de neuzen dezelfde kant op (30%). Kan hieruit worden geconcludeerd dat gezondheid nog onderdeel moet worden van de duurzaamheidsambities?
Een stadskantoor dat Venlo ‘beter’ maakt, Michel Weijers, Managing director C2C ExpoLab
De zevende en laatste spreker is Michel Weijers, Manager director van het C2C ExpoLab. In Venlo heeft hij het nieuwe stadskantoor laten realiseren middels de Crade to Cradle gedachte. Zijn doel was om een gebouw neer te zetten dat de stad beter maakt. Dit heeft geresulteerd in een (demontabel) gebouw dat de lucht zuivert, energie opwekt en grijs water zuivert; een gebouw met een positieve uitwerking op de omgeving. Met de stelling ‘zachte’ inverdieneffecten kunnen nu nog niet meegenomen worden in financieringsconstructies is de zaal 95% het eens. Dat is jammer want gebouwen kunnen hun omgeving daadwerkelijk beter maken. En onthoud dat minder slecht nog niet goed is. Doe iets goeds en ga niet iets slechts minder slecht doen!
Tot slot
Ter afronding van deze interessante middagdag werd het publiek gevraagd welke spreker je het meest aan het denken heeft gezet. Het publiek was het er grotendeels over eens dat dit Gerard Smit en Michel Weijers waren. Thomas Heijdendael sloot hierna de dag af en benadrukte dat we verduurzaming met zijn allen moeten gaan doen. Onder het genot van een borrel en een lekker hapje werd de dag door de deelnemers, sprekers en organisatie enthousiast nabesproken.
Aan de slag met verduurzaming?
Tijdens de dag werd duidelijk dat de grootste uitdaging de bewustwording van verduurzaming is. Om uw instelling hierbij te helpen hebben we een stappenplan voor u opgezet. Heeft u vragen over de te nemen stappen? Neem dan contact op met onze adviseurs.
