Programma WOZO in het kort

Dit artikel bevat de hoofdlijnen uit het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen van het ministerie van VWS, met specifieke aandacht voor het vraagstuk van scheiden wonen en zorg.

Programma WOZO: ‘Zelf als het kan; thuis als het kan; digitaal als het kan’

Recent heeft de minister voor VWS het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) gelanceerd. Het programma bestaat uit verschillende maatregelen, initiatieven en projecten en heeft als basis de volgende drie uitgangspunten:

• Zelf als het kan: ouderen stimuleren en faciliteren bij het behouden van regie over het eigen leven, sociale contacten en de gezondheid
• Thuis als het kan: passende woonvormen in de eigen leefomgeving van ouderen stimuleren zodat ouderen zoveel mogelijk informele ondersteuning krijgen
• Digitaal als het kan: zoveel mogelijk zorgvragen beantwoorden met een digitale toepassing

Randvoorwaarden voor transitie zijn vervat in vijf actielijnen

Ten behoeve van het realiseren van de beweging die beoogd wordt zijn in het Programma WOZO vijf actielijnen uitgewerkt. Deze kunnen als volgt worden samengevat:

1. Samen vitaal ouder worden: normaliseren in plaats van medicaliseren, voorbereiden op ouder worden, re-ablement, versterken van de ondersteuningsstructuur, intergenerationeel wonen
2. Sterke basiszorg voor ouderen: bevorderen van goede samenwerking binnen de zorg (Wlz, Zvw, Wmo), realiseren van teams in de wijk, doorontwikkeling van de geneeskundige zorg voor specifieke patiëntgroepen, ELV en (ambulante) GRZ
3. Passende Wlz-zorg: scheiden wonen en zorg, doorontwikkelen kwaliteitskader, opzetten regionale ondersteuningsstructuur, domeinoverstijgend samenwerken, meerjarig contracteren en sturingsinstrumenten voor zorgkantoren
4. Wonen en zorg voor ouderen: versnellen van de woningbouw, het verbeteren van de doorstroming en het verbeteren van de leefomgeving
5. Arbeidsmarkt en Innovatie: ontwikkelen nieuwe werkvormen, sociale en technologische innovatie, leven lang ontwikkelen en goed werkgeverschap

Succesvolle uitvoering van WOZO kent randvoorwaarden vanuit ander (woon)zorgbeleid

Het Programma WOZO staat niet op zichzelf, maar is verbonden met aanpalend (woon)zorgbeleid vanuit de ministeries van VWS en VRO, zoals blijkt uit onderstaande figuur.

^{* Bijlage 1 bij deze kamerbrief bevat een voorschot op de brief die de minister van VRO binnenkort zal publiceren}

Scheiden wonen en zorg – tijdslijn

Een belangrijk onderwerp uit het programma WOZO betreft het (verdere) scheiden van wonen en zorg. In onderstaande tijdslijn worden een aantal belangrijke processtappen onderscheiden:

• In 2022 worden de uitvoeringsvraagstukken met betrekking tot (o.a.) bouwkosten en betaalbaarheid voor ouderen in beeld gebracht
• In 2022 zal ook nader onderzoek worden gedaan naar de doelgroep waarbij zorg en wonen met elkaar zijn verbonden en waarvoor verblijf in een verpleeghuis is aangewezen (zogenaamde omslagpunt)
• In 2023 eerste stappen via de inkoop door de zorgkantoren, het beschikbaar stellen van een regionaal stimuleringsbudget en een meerjarig budgettair kader
  • Hierbij vormen de bestuurlijke afspraken uit 2021 met de sector over extra wooncapaciteit voor ouderen de basis inclusief de daarbij genoemde randvoorwaarden, zoals het beschikbaar zijn van voldoende contracteerruimte
  • Vervolgens zal de bouwopgave worden geactualiseerd mede tegen het licht van de reeds voorgenomen bouwplannen voor extra verpleeghuiscapaciteit
• In 2025 start vormgeving benodigde wetgeving m.b.t. eventuele aanpassing van de aanspraak

Scheiden wonen en zorg – verpleegzorgplekken

In het programma zijn uitgangspunten geformuleerd als het gaat om het aantal toekomstige verpleegzorgplekken. De kern daarvan is dat het aantal intramurale verpleeghuisplaatsen gelijk blijft, en groei plaatsvindt via vpt in geclusterde woonvormen:

• Er worden tot 2031 50.000 geclusterde eenheden op basis van Wlz-zorg thuis gebouwd (verpleegzorgplekken) voor mensen met een zwaardere zorgvraag
• De verpleegzorgplekken uit de bestuurlijke afspraken (2021) worden dus ingevuld met geclusterde vormen op basis van Wlz-zorg thuis
  • Tot en met 2026 zal het aantal verpleeghuisplekken van 130.000 toenemen tot ca. 135.000, doordat er bouwplannen zijn die zich in een vergevorderd stadium bevinden
  • Na 2026 wordt ingezet op een verdere stimulering van het scheiden van wonen en zorg, zodat de verpleeghuiscapaciteit structureel weer op 130.000 plekken uitkomt
• VWS onderzoekt samen met onder meer de partijen van de bestuurlijke afspraken in hoeverre er meerkosten zijn voor de bouw van geclusterde vormen op basis van Wlz-zorg thuis en hoe ze de bouw van deze vormen kunnen stimuleren

Scheiden wonen en zorg – financiële effecten

Met het scheiden van wonen en zorg wordt onder meer beoogd een kostenbesparing te realiseren. Om het scheiden van wonen en zorg te stimuleren, worden de komende jaren transitiemiddelen beschikbaar gesteld:

• Transitie scheiden wonen en zorg brengt taakstelling met zich mee
  • Zorgkantoren sturen bij de inkoop op extramurale leveringsvormen (vpt, mpt, pgb)
  • Netto besparing die jaarlijks oploopt met € 40 miljoen tot € 1,2 miljard structureel vanaf 2052
• Inzet transitiemiddelen (5 x € 200 miljoen in de periode 2022-2026) voor
  • Ondersteuning van zorgaanbieders
  • Stimulering realisatie geclusterde woningen
  • Versterken sociaal domein en domeinoverstijgende initiatieven
• Met het regiobudget gaan zorgkantoren scheiden wonen en zorg stimuleren
  • De middelen worden betrokken bij de inkoopafspraken
  • Ondersteuning van pilots met betrekking tot community care concepten
  • Ondersteuning en versterking sociale en digitale infrastructuur
• In de Wlz wordt bevorderd dat Wlz-uitvoerders en zorgaanbieders meerjarige contracten met budgetafspraken kunnen afsluiten

Financiële uitwerking WOZO – meerjarig budgettair beeld ouderenzorg Wlz

Onderstaande figuur bevat een meerjarig overzicht van het budget voor de ouderenzorg.

Financiële uitwerking WOZO – investeringen

Onderstaande figuur bevat een overzicht van de investeringen i.h.k.v. het WOZO programma.

Meer weten over de impact van WOZO?

Wilt u meer weten over de impact van WOZO op uw vastgoedplannen? Of over wat de plannen betekenen voor uw investeringsprogramma? Stel uw vraag via onderstaand formulier of neem vrijblijvend contact op met Corstiaan Verweij.

Meer over de ondersteuning rondom Vastgoedstrategie en LTHP leest hier.

Direct zelf aan de slag met een training?

Tijdens de training Vastgoedsturing en investeren voor zorginstellingen staan we stil bij de ontwikkelingen rondom dit thema. In één dag ontvangt u alle handvatten voor uw investeringsbeoordeling en tips om te komen tot een verantwoord investeringskader.