Hoge beleidsrente laat effect zien volgens ECB en Fed

Belangrijkste ontwikkelingen op een rij

• Inflatie in Nederland op 1% in december 2023, kerninflatie daalt verder tot minder dan 4%
• De ECB houdt de depositorente in december 2023 gelijk op 4,00%
• 10-jaars EUR marktrente heeft een flinke daling doorgemaakt en ligt op 2,64%
• De Fed houdt de beleidsrente binnen de bandbreedte van 5,25% tot 5,50%
• Aandelenbeurzen reageren negatief op communicatie over uitblijvende rentedalingen

Nederlandse inflatie in december 2023 1,0%, jaarinflatie 2023 4,1%

De inflatie in Nederland bedraagt in december 1,0% (jaar-op-jaar), een lichte daling ten opzichte van de maand ervoor (1,4%). De kerninflatie (exclusief voedsel en energie) is ook hard gedaald naar minder dan 4% ten opzichte van een piek van 8,1% in april. In december kwam de inflatie in de Eurozone uit op 2,9%. De kerninflatie is gedaald tot 3,4% in december (september 4,5%). De meest recente ECB-prognoses gaan uit van een inflatie van 5,4% voor 2023, 2,7% voor 2024, 2,1% voor 2025 en 1,9% voor 2026. De inflatie in de Verenigde Staten ziet een lichte stijging en komt uit op 3,4% in december ten opzichte van 3,1% in november.

Bron: Eurostat

Einde renteverhoging ECB leidt tot daling marktrente in afgelopen maanden

De Europese Centrale Bank geeft aan dat eerdere renteverhogingen een sterk effect op de economie hebben en helpen de inflatie naar beneden te brengen. De ECB verwacht dat de doelstelling om inflatie terug te brengen naar 2% in 2025 behaald gaat worden. Zodoende heeft de ECB in december de beleidsrente weer gelijk gehouden. Verder heeft de centrale bank besloten de normalisering van de balans van het Eurosysteem naar voren te halen. De ECB is voornemens de aflossingen op effecten die zijn aangekocht in het kader van het pandemie-noodaankoopprogramma (pandemic emergency purchase programme – PEPP) en die de vervaldatum hebben bereikt, gedurende de eerste helft van 2024 volledig te blijven herinvesteren. Voor de tweede helft van het jaar is de ECB voornemens de PEPP-portefeuille met gemiddeld € 7,5 miljard per maand af te bouwen.

De verwachting van de markt is dat de ECB halverwege 2024 de eerste renteverlaging doorvoert. In Europa is de marktrente in de afgelopen maanden fors gedaald in anticipatie op deze beleidsrente verlagingen. Zo is de 10-jaars EUR IRS gedaald tot 2,64% ten opzichte van een piek van 3,52% in oktober 2023. De rentes met kortere looptijden blijven dichterbij het niveau van de beleidsrente. Hierdoor is de 10-jaars EUR IRS nu 1,30% lager dan de 3-maands EURIBOR.

Laatste update 10/01/2024, Bron: Refinitiv Eikon

Fed houdt beleidsrente gelijk, financiële markten reageren positief

De Fed heeft de beleidsrente ook op een gelijk niveau gehouden. Hierdoor bedraagt de depositorente nog steeds 5,25-5,50% ten opzichte van 0,00-0,25% in begin 2022. Uit de notulen van de meest recente Fed-vergadering in december 2023 komt naar voren dat de Fed-functionarissen denken dat de rente waarschijnlijk op zijn hoogtepunt geweest is, maar ook dat de rente in ieder geval nog ‘enige tijd’ hoog moet blijven. Verder hielden de centrale bankiers de optie open voor meer renteverhogingen.

Keuzes vanuit de centrale banken hebben ook effect op de koersen van staatsobligaties en aandelenbeurzen. De yield voor 10-jaars Nederlandse staatsobligaties is gedaald naar 2,44% begin 2024. De aandelenbeurzen zijn afgelopen maanden fors gestegen na de daling van de marktrente, maar reageren in 2024 negatief op de communicatie vanuit de centrale banken over uitblijvende rentedalingen.

Laatste update 10/01/2024, Bron: Refinitiv Eikon

Wat betekent dit voor uw zorginstelling?

De volatiele rentestanden brengen een grotere onzekerheid met zich mee voor meerjarenplannen en businesscases. Langere tijd zijn we gewend geraakt aan lage renteniveaus. De recente ontwikkelingen geven echter aan dat het belangrijk blijft om rekening te houden met een voldoende hoge onzekerheidsmarge in de rente bij de doorrekening van businesscases. Verder is dit een goed moment voor zorginstellingen om het gebruik van rentederivaten te overwegen.

Sparren over uw investerings- en financieringsproces?

Heeft u behoefte om te bespreken wat dit voor uw zorginstelling betekent? Neem contact op met Maarten van den Broek of stel uw vraag via onderstaand contactformulier. Uiteraard kunnen wij ook met het bredere investerings- en financieringsproces meekijken.