Impactanalyse kosteninflatie onafhankelijke revalidatiecentra

Ook revalidatiecentra worden momenteel geconfronteerd met een hoge kosteninflatie (o.a. voor energie, bouw, inkoop en personeel) als gevolg van de internationale spanningen. Het macrokader en de tariefindexatie lopen op basis van de huidige systematiek altijd achter op de werkelijke inflatie, maar leiden in de huidige economische omgeving tot relatief grote verschillen. Voor revalidatiecentra dreigt dan ook een potentieel tekort vanwege de huidige kosteninflatie en de indexatiesystematiek in combinatie met onderhandelbaarheid van tarieven.

Na de eerdere impactanalyse voor ziekenhuizen wenst de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) daarom ook inzicht in de potentiële financiële gevolgen van de kosteninflatie voor revalidatiecentra.

Bekijk het volledige rapport

Revalidatiecentra kennen al jaren dalende investeringscapaciteit

Nederlandse revalidatiecentra hebben te maken met een dalende financiële marge. De mediaan van de EBITDAR-marge (een graadmeter voor de effectiviteit van de zorgexploitatie en investeringscapaciteit) is de laatste tien jaar gedaald van 13% van de omzet naar 8% van de omzet. De druk op de EBITDAR-marge heeft onder andere al geleid tot lagere investeringen. De investeringen voor het mediane revalidatiecentrum liggen in tien van de laatste elf jaar lager dan de afschrijvingen.

Nog geen duidelijkheid over grootste kostensoort: de personeelslasten

De personeelskosten vormen de voornaamste kostensoort voor revalidatiecentra. Met 76% van de totale kosten zijn de personeelslasten voor revalidatiecentra zelfs groter dan voor ziekenhuizen (62%). Op 31 januari 2023 verloopt de huidige cao. De exacte hoogte van de personele lasten voor 2023 en verder zijn daarmee nog onduidelijk. Om die reden is een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd waarmee de impact van hogere lonen is doorgerekend.

Energielasten leiden met name in 2023 tot ongekende stijging

Energielasten vormden in 2021 een relatief lage kostensoort ten opzichte van de totale kosten, 1,3%. Toch is dit hoger dan het aandeel energielasten voor ziekenhuizen (0,8%). Verder kennen de energieprijzen momenteel uitzonderlijk hoge stijgingen. Het merendeel van de revalidatiecentra wordt hier het komende jaar mee geconfronteerd, gezien de aflopende contracten. Intrakoop (2022) heeft voor 2022 een stijging van 17% ingeschat en voor 2023 van maar liefst 175%.

Het potentiële tekort bedraagt € 19 miljoen en meer dan 50% van de revalidatiecentra heeft mogelijk een convenant breach en/of liquiditeitsprobleem in 2023

Totale impact kostenstijging bedraagt € 95 miljoen

De diverse uitgangspunten voor de kosten leiden er vervolgens toe dat de revalidatiecentra in 2022 en 2023 mogelijk geconfronteerd worden met een kostenstijging van € 95 miljoen, of 13%. Hiervan heeft € 55 miljoen betrekking op 2023, een stijging van de kosten van 7,4% ten opzichte van 2022.

100% tariefcompensatie leidt tot een tekort van € 19 miljoen

Voor het bepalen van de indexatie voor de gereguleerde tarieven is de NZa uitgegaan van de nacalculatie september 2022 (MEV, CPB). In het verleden is gebleken dat niet ieder revalidatiecentrum één op één de voor- en nacalculatie vergoed heeft verkregen in de tarieven. Ook nu ontvangt de NVZ signalen dat de zorgverzekeraars sturen op gedeeltelijke compensatie. De impact van deze elementen zijn vertaald naar een tweetal scenario’s. In het basisscenario, waar uit wordt gegaan van 100% compensatie, komt het tekort neer op € 19 miljoen, oftewel 2,7% van de Zvw-opbrengsten. Bij 75% tariefcompensatie is er een cumulatief tekort in 2023 van € 33 miljoen, oftewel 4,6% van de Zvw-opbrengsten. Het procentuele tekort is groter dan bij de eerdere ziekenhuizen-analyse vanwege het grotere aandeel van energie in de totale kosten.

1% stijging personeelskosten leidt tot € 5 miljoen stijging van het tekort

De grote onzekere en impactvolle factor is de cao. Voorgaand tekort gaat uit van de huidige OVA-ruimte (4,74%). Uit de gevoeligheidsanalyse blijkt dat 1% stijging van de personeelskosten in loondienst leidt tot een verdere toename van het tekort met € 5 miljoen.

Aandeel financieel ongezonde revalidatiecentra stijgt van 35% naar 57%

Meer dan 50% van de revalidatiecentra heeft een negatief resultaat in 2022 en 2023. De financiële gezondheid van revalidatiecentra in het basisscenario verslechtert zodanig dat meer dan 50% een convenant breach of liquiditeitsprobleem heeft in 2022 en 2023. Bij 75% tariefcompensatie in 2023 is het zelfs zo dat meer dan 90% van de revalidatiecentra in de selectie een convenant breach of liquiditeitsprobleem heeft. Dit is de impact wanneer revalidatiecentra niet in staat zijn om dit op een andere wijze te compenseren en/of afspraken kan maken met financiers over de convenanten. Bij een loonstijging van 9% of meer hebben bijna alle revalidatiecentra, onafhankelijk van de gekozen tariefcompensatie, een liquiditeitsprobleem of convenant breach in 2023.

DSCR, resultaat en EBITDAR-ratio’s kennen grootste impact

De verslechtering van de financiële gezondheid wordt gedreven door de fors dalende EBITDAR-marges in 2022 en 2023. Hierdoor heeft meer dan 50% van de revalidatiecentra een negatief resultaat in 2022 en 2023 en meer dan 35% een DSCR lager dan 1,3. De solvabiliteit wordt in eerste instantie relatief beperkt geraakt.

Kosteninflatie niet het enige risico voor revalidatiecentra

De analyse is gebaseerd op de geïsoleerde impact van de kosteninflatie. Revalidatiecentra ervaren momenteel meerdere risico’s die potentieel ook een impact hebben op de financiële positie. Deze zijn in de analyse niet meegenomen. Hierbij valt te denken aan asymmetrie in de uitnutting van contracten en onderproductie in relatie tot contractafspraken.

Ook interessant: Impactanalyse kosteninflatie algemene en topklinische ziekenhuizen

Over dit onderzoek

Het doel van dit onderzoek is om ‘standalone’ het risico van kosteninflatie in kaart te brengen. Op basis van de jaarrekening 2021 zijn de diverse kostensoorten in kaart gebracht en gelinkt aan de specifieke inflatiedriver voor 2022 en 2023. In een tweetal scenario’s is vervolgens vastgesteld in welke mate de revalidatiecentra de uitgangspunten voor het macrokader krijgen uitonderhandeld in de nieuwe tarieven. De financiële effecten hiervan zijn inzichtelijk gemaakt op sectorniveau. Tevens is gekeken wat de gevolgen voor de individuele financiële gezondheid van revalidatiecentra zijn.

Bekijk het volledige rapport