Concretisering plannen wonen zorg bij gemeenten & corporaties zorgenkind

Slechts één op de vijf corporaties beschikt over een uitgewerkte visie op wonen met zorg (inclusief concrete aantallen woningen) en bijbehorend beleid. Ook bij gemeenten is het thema wonen met zorg nog altijd een zorgenkind: slechts tien procent van de respondenten geeft aan dat de belangrijkste gemeente in het werkgebied over een uitgewerkte visie en concrete plannen beschikt. Dit blijkt uit een recent onderzoek onder circa honderd corporatieprofessionals die hebben deelgenomen aan onze enquête.

Prestatieafspraken niet concreet voor wonen met zorg

Dat het thema Wonen en zorg ook bij gemeenten achterblijft, heeft een negatieve impact op de mate waarin concrete aantallen en jaartallen kunnen worden afgesproken in de gemeentelijke prestatieafspraken. Uit de enquête blijkt dat tachtig procent van de prestatieafspraken nog geen concrete afspraken op het gebied van wonen met zorg bevat. Daarmee is het concretiseren en programmeren van bouwplannen ook in 2024 een belangrijk thema op het gebied van wonen met zorg.

7 van de 10 corporaties heeft een visie op hoofdlijnen of werkt aan de visie

De opgave in het huisvesten van mensen met een zorgvraag is groot. Zo verwacht het ministerie van VRO dat een vijfde van de nieuwe corporatiewoningen geschikt is voor ouderen met een zorgvraag, terwijl twee vijfde van alle corporatiewoningen geschikt moet zijn voor ouderen.  Gelukkig hebben vrijwel alle corporaties deze opgave op het netvlies en beschikken vier op de tien corporaties over een visie op hooflijnen ten aanzien van wonen met zorg. Nog eens drie op de tien corporaties werken op dit moment aan een visie en verwachten deze in 2024 vast te stellen. Tot slot valt op dat één op de tien corporaties geen visie heeft en ook niet van plan is om in 2024 een visie te ontwikkelen.

Hoe meer zorg, hoe minder concrete plannen

Als wordt gevraagd naar het type woningen waarvoor concrete plannen bestaan, blijkt dat corporaties vooral over concrete plannen voor nultredenwoningen beschikken. Geclusterde woonvormen worden bij iets minder dan de helft van de respondenten geprogrammeerd en verpleegzorgplekken komen in de plannen van een vijfde van de corporaties voor. Uit onderzoek uit 2022 blijkt dat corporaties terughoudender zijn naarmate vastgoed meer zorgspecifiek wordt. Ondanks de toenemende aandacht voor het belang van (verpleeg)zorgwoningen én de stimuleringsregeling zorggeschikte woningen lijken corporaties nog niet erg warm te lopen voor dit type vastgoed.

Gemeenten hebben moeite met het concretiseren van ambities

Ruim de helft van de gemeenten heeft volgens de respondenten een woonzorgvisie, maar concrete aantallen, locaties en jaartallen ontbreken veelal. Bij een derde van de respondenten heeft de belangrijkste gemeente in het werkgebied geen woonzorgvisie of is de corporatie zich niet bewust van de visie van de gemeente. Slechts één op de tien gemeenten heeft volgens de deelnemende corporatieprofessionals een visie die concreet genoeg is om samen met corporaties tot concrete aantallen, locaties en jaartallen te komen. Dat is opvallend omdat juist gemeenten in het beleid van het ministerie van VRO een leidende rol (zouden moeten) innemen.

Inhoud prestatieafspraken weinig concreet

Het ministerie van VRO hangt toenemend gewicht aan de prestatieafspraken op gemeentelijk niveau. Zo bevat de – nog niet door de Tweede Kamer behandelde – Wet versterking regie volkshuisvesting instrumenten die erop zijn gericht om gemeenten en corporaties te dwingen de prestatieafspraken na te komen. Zolang de prestatieafspraken echter niet concreet worden, dreigt het beoogde instrumentarium een tandeloze tijger te worden. Tegen deze achtergrond is relevant dat uit de enquête blijkt dat tachtig procent van de prestatieafspraken nog geen concrete afspraken over aantallen woningen, locaties en jaartallen bevat.

2024 in teken van concretiseren en programmeren

Ondanks de beperkte mate waarin corporaties en gemeenten hun visie vertalen in concrete afspraken en doelen, staat het onderwerp wonen met zorg steeds vaker hoog op de bestuurlijke agenda. Een flinke groep corporaties en gemeenten actualiseert en concretiseert in 2024 de visie. Het is daarbij zaak voor corporaties om de visie in te vullen met de juiste woon(zorg)concepten en de financiële haalbaarheid te beoordelen. In de aansluiting met gemeenten is het relevant om te sturen op het creëren van aantrekkelijke woon(zorg)omgevingen en het verkrijgen van passende bouwlocaties. Alleen zo wordt het mogelijk om bij de prestatieafspraken over 2025 en verder tot concrete(re) plannen te komen.

Vragen over de financiële haalbaarheid?

Onze adviseurs ondersteunen woningcorporaties bij de diverse vraagstukken van het ontwikkelen van een portefeuillestrategie, investeringsanalyse, risicoanalyse, huurcontracten tot het opstellen van een businesscase of procesbegeleiding bij uw visie op wonen met zorg. Wilt u vrijblijvend sparren over uw situatie? Neem contact op met Michiel Majoor voor de mogelijkheden.

Uitkomsten flitsenquete Wonen en zorg

Beschikt jouw corporatie over beleid op het gebied van wonen met zorg voor ouderen?

Onze corporatie heeft concrete aantallen eenheden opgenomen in de portefeuillestrategie (wens-/doelportefeuille) ten aanzien van (meerdere antwoorden mogelijk):

T.a.v	Aantal	Percentage
Nultredenwoningen	84	87,5%
Geclusterde	41	42,7%
Verpleegzorgplekken	18	18,8%

In hoeverre beschikt de belangrijkste gemeente in het werkgebied van jouw corporatie over een visie op wonen met zorg?

In hoeverre maakt jouw corporatie in de komende prestatieafspraken (2024 en verder) specifieke afspraken over wonen met zorg met de belangrijkste gemeente in het werkgebied?