De Net Debt / EBITDA ratio: hoe zit het nu?

De bekostiging van zorgvastgoed is het afgelopen decennium in alle deelsectoren op de schop gegaan. Tegelijkertijd staat de houdbaarheid van de tarieven en de zorgvolumes (ziekenhuizen) onder druk, terwijl de personeelskosten blijven stijgen als gevolg van een gespannen arbeidsmarkt. Door de diverse ontwikkelingen binnen de zorg zien we dat het risicoprofiel van zorginstellingen verandert en het verkrijgen van financiering een steeds grotere uitdaging wordt. Ook zien we dat de voorwaarden (zowel financieel als niet-financieel) strenger worden.

De Net Debt / EBITDA ratio als bancaire convenant

Zorginstellingen die reeds een bestaande financiering bij een bank hebben lopen zijn zeer waarschijnlijk bekend met de Debt Service Coverage Ratio (DSCR) en de solvabiliteitsratio. Dit zijn twee financiële ratio’s die traditioneel worden opgenomen als bancaire convenant. De DSCR geeft aan in hoeverre een instelling haar rente- en  aflossingsverplichting kan betalen vanuit de operationele kasstroom. De solvabiliteit geeft de verhouding van het eigen vermogen ten opzichte van het totaal vermogen en zegt iets over de lange termijn financiële gezondheid van een instelling.   

Externe financiers nemen tegenwoordig steeds vaker andere financiële ratio’s mee in de beoordeling van de (toekomstige) financiële positie van een instelling. Bij het afsluiten van nieuwe financiering wordt daarbij een absolute EBITDA-eis of een Net Debt / EBITDA ratio opgenomen in de kredietovereenkomsten. De EBITDA is een benadering voor de vrije kasstroom, de Net Debt staat voor de bruto schuldpositie minus de liquide middelen (de netto schuld).

Wat geeft de Net Debt / EBITDA ratio voor informatie?

De Net Debt / EBITDA ratio geeft aan in hoeveel jaar een instelling haar rentedragende schuld kan terugbetalen bij een gelijkblijvende jaarlijkse vrije kasstroom. Een hoge liquiditeitspositie kan tevens een grote impact hebben op de hoogte van de ratio. Zeker in combinatie met de DSCR geeft de Net Debt / EBITDA meer informatie over de financiële flexibiliteit van een instelling dan bijvoorbeeld winst. Instellingen kunnen een hoge absolute winst hebben, maar als daar een hoge schuldenpositie tegenover staat dan is er weinig ruimte om extra financiering aan te trekken. Hoe lager deze ratio, des te meer flexibiliteit heeft de instelling om in de toekomst nieuwe investeringen te doen.

Care versus cure

De Net Debt / EBITDA is voor de zorgsector een relatief nieuwe financiële ratio binnen de beoordelingskaders van financiers. Dit leidt ertoe dat het normenkader, anders dan bij de meer traditionele ratio’s, nog niet in beton gegoten is. Binnen de zorgsector in zijn algemeen zien we vaak normen van tussen de 4,0 en de 5,0 gehanteerd worden. Eenmalige overschrijdingen, als gevolg van incidentele effecten die drukken op de EBITDA, worden hier niet in meegenomen.

Is het echter gerechtvaardigd om dezelfde norm te hanteren voor verschillende type instellingen? Aan de verschillende deelsectoren en de onderliggende financieringsvraag liggen namelijk verschillende risicoprofielen ten grondslag. Hierbij kan in hoofdlijnen een onderscheid gemaakt worden tussen care en cure. Instellingen in de langdurige zorg (care) hebben over het algemeen een grote vastgoedpositie, aangezien langdurige zorg vaak samen gaat met het aanbieden van ‘wonen’. Vastgoed is bij ziekenhuizen wel vaak een groot onderdeel, maar de alternatieve aanwendbaarheid is zeer beperkt dus de terugbetaling van de schuld is volledig afhankelijk van de te realiseren EBITDA. Terwijl bij woningvastgoed ook de onderliggende waarde een rol speelt. Ook is een hoge EBITDA binnen de cure noodzakelijk om hoge investeringen in up-to-date apparatuur en technologieën te bekostigen. De financiering in de care kent door het langdurige karakter meer stabiliteit en door het onderliggende vastgoed meer zekerheid dan de cure. Hierdoor kan een hogere Net Debt / EBITDA ratio in de langdurige zorg ten opzichte van de ziekenhuizen gerechtvaardigd zijn, terwijl ziekenhuizen, vanwege de afhankelijkheid van kasstromen, met een strengere maat gemeten moeten worden.

Hoe kijkt ZorgRating naar deze ratio?

Van de 8 financiële variabelen die bij ZorgRating worden gebruikt om een financiële score te bepalen krijgt de Net Debt / EBITDA een gewicht van 12,5%. Hiermee krijgt de ratio een hoger gewicht toebedeeld dan bijvoorbeeld de current ratio (10%) en de resultaat ratio (7,5%).

Op basis van ZorgRating data is een analyse gemaakt tussen instellingen die vergelijkbaar zijn op omvang, aandeel huur, financiële gezondheid en ouderdom van bezit (de figuur is gebaseerd op een selectie van instellingen). De data laat zien dat de Net Debt / EBITDA in de langdurige zorg een hogere spreiding kent dan ziekenhuizen. Op basis van deze sample hebben instellingen in de langdurige zorg vaker dan ziekenhuizen een Net Debt / EBITDA die hoger ligt dan de gebruikelijk norm (tussen de 4,0 en 5,0). Gezien de onderliggende waarde van het (woonzorg)vastgoed hoeft dit niet direct tot een hoger risico te leiden voor financiers.

Spreiding Net Debt / EBITDA: langdurige zorg versus ziekenhuizen

Vanuit risicobeoordelingsperspectief zal de Net Debt / EBITDA ratio de komende jaren in ieder geval met toenemende belangstelling door financiers worden bekeken. Als gevolg van tariefdruk en aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt staat in alle deelsectoren de EBITDA structureel onder druk. Terwijl naast de vastgoedopgave een toenemende behoefte aan bijvoorbeeld domotica, robotisering, e-health en nanozorg (‘van bricks naar clicks’) in zowel de care als de cure een hogere structurele EBITDA wenselijk maakt. Om uw zorginstelling de juiste richting op te sturen is het van belang ook vooruit te kijken, gebruik te maken van benchmarkgegevens en hierbij de juiste kengetallen in op te nemen.

Benieuwd naar de financiële positie van uw zorginstelling?

Bekijk de meest recente publicatie van de ZorgRating benchmark. Deze benchmark wordt jaarlijks uitgevoerd en brengt de financiële prestaties en kredietwaardigheid van circa 900 zorginstellingen in beeld. Het is de meest uitgebreide financiële benchmark in de zorg.

Voor zestien financiële en operationele ratio’s te berekenen en te wegen tot een individuele ZorgRating, is het mogelijk zorginstellingen in één oogopslag over de afgelopen zes jaar met elkaar te vergelijken. Vraag hier uw individuele rating aan of bekijk een voorbeeld rapport.