Een duik in het ESG-risicomanagement met bpfBOUW

BpfBOUW heeft stappen gezet om ESG-risico’s te integreren in haar risicomanagementraamwerk. Hiermee kan zij risico’s monitoren en beheersen die passen bij de strategie en doelstellingen van het fonds. Hoe heeft bpfBOUW dit proces aangevlogen? Wat waren de eyeopeners en welke tips hebben ze voor andere pensioenfondsen? In gesprek met Reinout de Jonge (manager vermogensbeheer bpfBOUW) duiken we in dit veelbesproken thema.

Wat was de aanleiding om met ESG-risicomanagement aan de slag te gaan?

Die was tweedelig. Intern was een duidelijke drive om rekening te houden met klimaatrisico’s. Tegelijk kregen we de eerste praktische handvatten vanuit de publicatie ‘Gids voor de beheersing van klimaat- en milieurisico’s’ vanuit DNB. Onze eerste gap-analyse liet zien waar we mee aan de slag moesten.

Hoe verloopt zo’n proces?

We zijn begonnen met een serie meetings waarin we top-down de verschillende soorten doelstellingen hebben verdiept met de daarbij behorende risico’s rondom ESG. Denk daarbij aan de financiële en operationele risico’s, maar ook aan risico’s op het gebied van wet- en regelgeving. Het was waardevol om dit met een externe partner te doen, omdat je dan echt aan het denken wordt gezet. Voor ons paste deze benadering ook goed, omdat ESG-risicomanagement toch pionieren is. Door de kritische vragen werden we op scherp gezet op het ‘waarom’ en de afwegingen van bepaalde keuzes. Het was ook direct een bewustwordingsproces. De sessies hielpen om een visie te vormen op ESG-onderwerpen, zonder dat je gelijk naar een kader gaat en wat daarin terug moet komen.

Wie zaten er in de projectgroep?

Collega’s vanuit de eerste en tweede lijn van bpfBOUW. Qua draagvlak en bewustwording is het goed om er zowel bestuursleden als het bestuursbureau bij te betrekken. We hebben de projectgroep dus bewust zo aangevlogen.

En hebben jullie ook bewust gekozen voor een top-down benadering?

Ja, we wilden een top-down benadering om te voorkomen dat je teveel in details blijft hangen over ESG-risico’s. Een bepaald ESG-risico kan natuurlijk op het niveau van een specifiek bedrijf relevant zijn. Toch zijn die risico’s vaak niet allemaal even relevant om op portefeuilleniveau te monitoren. We hebben het traject op een aantal categorieën ingedeeld: strategisch risico, operationeel, compliance, financieel en het reputatierisico. Je ziet in het proces dat er snel naar het financiële risico wordt gekeken, terwijl het belangrijk is om alle ESG-risico’s in beeld te hebben.

Hoe hebben jullie ESG-risicomanagement geborgd in de organisatie?

De uitwerking van het ESG-risicoraamwerk is voorgelegd aan onze bestuursleden. We hebben het ESG-risico opgenomen in de risicotaxonomie van bpfBOUW en een risicobereidheid geformuleerd. De verschillende risico’s zijn hierin beschreven, samen met de maatregelen om deze risico’s te beheersen. Het monitoren van ESG-risico’s is een onderdeel geworden van het totale risicomanagementproces en is structureel meegenomen. Onze volgende stap in het proces is het gedetailleerder uitwerken van de manier waarop onze uitvoerders voor ons de financiële ESG-risico’s bewaken. Wij zijn hier ESG KRI’s (key risk indicator) voor aan het ontwikkelen op portefeuilleniveau. De kwaliteit en beschikbaarheid van data is hierbij een uitdaging.  

Wat waren voor jou eye-openers tijdens dit proces?

Ik vond de discussie tussen systemische risico’s en idiosyncratische risico’s interessant. Systemische risico’s hebben impact op verschillende beleggingscategorieën, sectoren en/of landen. Zij kunnen een groot werkelijk of mogelijk negatief effect hebben op het rendement van de beleggingen. Denk bijvoorbeeld aan klimaatrisico, biodiversiteitsrisico en waterschaarste als systemische risico’s.

Idiosyncratische duurzaamheidsrisico’s zijn risico’s waarvan de realisatie van het risico specifiek is voor een bepaald bedrijf. Hierbij heeft de realisatie van dat risico niet of nauwelijks effect op andere bedrijven. Daardoor is diversificatie mogelijk en is er mogelijk een beperkter financieel effect.

De ESG-discussie gaat vaak over controverses bij bedrijven?

Ja en het kan vervelend zijn voor je reputatie als je daar niet goed over communiceert, maar het is niet direct financieel materieel op portefeuilleniveau. Door de systemische bril op te zetten, krijg je een bredere kijk op het totaal van de risico’s die echt relevant zijn vanuit portefeuilleperspectief.

Heb je nog tips voor andere pensioenfondsen?

Ik raad aan om dit proces met een externe partij op te pakken. Het onderwerp is zo complex dat het prettig is om sturing te krijgen vanuit die expertise en gechallenged te worden op je strategie, uitgangspunten en zienswijzen. Ook qua efficiëntie helpt het als je een partij hebt die de lead kan nemen in het traject. Zo ben je zelf meer een deelnemer in het gesprek en kun je de focus houden op de inhoud.

Verder is het goed om breder te kijken dan alleen naar het risicodeel van ESG. We willen de hele cyclus van beleid, implementatie, verantwoording over ESG en de ESG-risicorapportage net zo aanpakken als andere onderdelen van ons beleid en uitvoering. Heb je een ESG-beleid met concrete doelstellingen? Hoe is dat geïmplementeerd? Hoe leg je daar verantwoording over af? En ook een belangrijk punt: hoe is je governance ingericht op ESG? Zo is het belangrijk om meer te gaan sturen op de effectiviteit van ESG-instrumenten. En wordt engagement niet alleen een afvinklijstje.

Heb je vragen over het integreren van ESG in een risicoraamwerk?

Heb je een vraag over dit traject of over risicomanagement en ESG-beleid? Of wil je sparren over de mogelijkheden voor jouw organisatie? Neem contact op met Vincent van Bijleveld of stel je vraag via onderstaand formulier.

Samen met het team denkt hij graag mee en ondersteunt hij het bestuur, beleggingscommissie en/of bestuursbureau bij de implementatie van ESG in de beleggingsportefeuille.