Financieel sturen met de gevoeligheids- en scenarioanalyse

Zorg op de juiste plek: Inzicht in scenario’s en risico’s geven richting

Zorginstellingen worden behoorlijk op de proef gesteld. De zorgvraag groeit in een rap tempo, cliënten stellen steeds meer eisen en hun verwachtingen worden hoger door alle mogelijkheden van deze tijd. Daarnaast is ook het zorglandschap zelf volop in beweging. De transities spelen zich op verschillen vlakken tegelijk af, waardoor het voor de zorginstelling bijna onmogelijk is om bij te houden. Naast nieuwe concurrenten hebben instellingen te maken met een krappe arbeidsmarkt, de snelheid van technologische ontwikkelingen, nieuwe financieringsvormen en de maatschappelijke taak rondom verduurzaming. Al deze verschuivingen zorgen voor kansen, maar ook voor een toename van de risico’s. De komende jaren staat voor de financial het waarborgen van de financiële continuïteit dus nog hoger op de agenda.

De uitdaging van transitie in de zorg

De verschillende transities en de snelheid waarmee ze zich ontwikkelen maken het complex voor zorginstellingen om de strategische koers te bepalen. Wat zijn de kansen en bedreigingen? Welke koers is de juiste? Welke consequenties heeft de richting die we kiezen? Waar gaan we in investeren en op welke manier gaan we investeren? De eisen van kredietverstrekkers zijn strenger geworden en tegelijk zijn er ook vele nieuwe financieringsvormen bij gekomen. Welke keuze maken we hierin? Hoe kunnen we zorgen dat de financiële continuïteit gewaarborgd blijft en dat we tegelijk inzicht hebben in de risico’s? Zoveel vragen op zoveel verschillende vlakken? Het is voor de financial bijna een onmogelijke opgave geworden.

In control nu nog belangrijker

Om een weloverwogen keuze te maken is een volledig overzicht van de kansen en bedreigingen nodig. Inzicht in de effecten en deze risico’s helpen om richting te geven bij de strategische keuzes. Met de transities binnen het speelveld van de zorginstelling is het vandaag de dag nog belangrijker om als zorginstelling ‘in control’ te zijn. Een zorginstelling heeft niet altijd invloed op de effecten van bedreigingen om haar heen. In een wereld waarin transities en ontwikkelingen sneller en sneller gaan, is het als zorginstelling daarom belangrijk om een bepaalde mate van flexibiliteit te hebben. Dit geeft ruimte om eventuele tegenslagen op te vangen.

Zorg op de juiste plek met een gevoeligheids- en scenarioanalyse

Als zorginstelling wilt u kwalitatief hoogwaardige zorg blijven leveren en waar nodig verbeteren. Hoe kunt u zorgen dat zorg op de juiste plek wordt georganiseerd en tegelijk ook inspeelt op de ontwikkelingen van deze transities? Strategische keuzes en lange termijn investeringen vragen van de financial om vooruit te kijken en de financiële continuïteit van de zorginstelling op lange termijn te toetsen om te zorgen dat deze gewaarborgd is. Een koerswijziging heeft gevolgen voor omzet, personeel en investeringen en gaat gepaard met veel onzekerheid. Om meer houvast te krijgen bij dergelijke strategische besluitvorming is een financiële prognose (meerjarenraming) een goede start, maar niet voldoende. De meerjarenraming geeft wel inzicht in de financiële situatie van een zorginstelling, maar houdt onvoldoende rekening met de kansen en bedreigingen die de financiële continuïteit kunnen beïnvloeden. De gevoeligheidsanalyse brengt dit wel in kaart. In combinatie met inzicht in de verschillende scenario’s krijgt u een volledig beeld in welke mate uw zorgorganisatie in de verschillende scenario’s in staat is de financiële continuïteit te waarborgen.

Hoe ziet dit er concreet uit?

Vanuit het oogpunt van risicomanagement is het waardevol om zowel van relevante individuele risico’s als gecombineerde risico’s (scenario’s) de impact op de financiële continuïteit vast te stellen. Dit kunnen zowel endogene als exogene variabelen zijn. De exogene variabelen liggen buiten de invloedsferen van de zorignstellingen, maar hebben wel een impact op de organisatie. Endogene variabelen zijn juist variabelen waar een zorginstelling invloed op heeft.

Wat is het onderscheid tussen gevoeligheids- en scenarioanalyse

Bij een gevoeligheidsanalyse ligt de focus op de effecten op korte en middellange termijn terwijl een scenarioanalyse juist inzicht geeft in de risico’s op lang termijn. De scenarioanalyse is daarmee een belangrijk middel bij het bepalen van de koers.

Op basis van bovenstaande kan er onderscheid worden gemaakt in twee verschillende analyses (met de volgende kenmerken):

• Gevoeligheidsanalyse:
  • één of meerdere variabelen
  • kwantitatief van aard
  • risico’s op de korte tot middellange termijn
  • financiële analyse
• Scenarioanalyse:
  • meerdere variabelen
  • meer kwalitatief van aard
  • risico’s op de lange termijn
  • (financieel) strategische analyse

De frequentie van uitvoering van bovengenoemde analyses kan gekoppeld worden aan de P&C-cyclus. De gevoeligheidsanalyse kan 1 tot 2 keer per jaar worden uitgevoerd bij het opstellen van de meerjarenraming. Voor de scenarioanalyse geldt dat deze samenvalt met de herijking van het strategisch beleid (eens in de 3 tot 5 jaar).

Direct zelf aan de slag met het stappenplan?

Wilt u direct zelf aan de slag met een gevoeligheidsanalyse voor uw zorginstelling? Aan de hand van het stappenplan van Corstiaan kunt u de financiële sturing binnen uw organisatie verder professionaliseren. Bekijk hier welke 7 stappen dit zijn. Heeft u vragen over de het belang van inzicht in scenario’s en risico’s of wilt u sparren met onze adviseurs? Stel hen een vraag via onderstaand formulier of neem contact op.