Woonzorg Nederland: gebruik ESG-rapportage om impact inzichtelijk te maken

ESG-reporting geeft corporaties een handvat om duurzaamheidsprestaties te meten, te monitoren en hierover te communiceren met stakeholders. Maar hoe creëer je zo’n rapportage? Woonzorg Nederland is één van de koplopers op dit gebied en al een aantal jaar bezig met het thema ESG.

Arnold Pureveen, bestuurder, en Roland Blakenburg, concerncontroller, praten ons bij over hun ervaringen en het proces.

Eerst even terug: wat is Woonzorg?

Woonzorg Nederland is een landelijke woningcorporatie voor senioren. We zijn actief in 170 gemeenten en hebben zo’n 43.000 wooneenheden in bezit. Daarvan verhuren we er 30.000 aan particulieren en 13.000 aan verzorgings- en verpleeghuizen. Onze ambitie is om de ouderenhuisvesting in Nederland op een hoger plan te brengen. Daarvoor werken we samen met onze huurders en partners in wonen, zorg en dienstverlening. Onze ambitie is om in 2050 een energieneutrale portefeuille te hebben. Dat betekent dat onze gebouwen niet meer energie verbruiken dan ze opwekken.

Wat was de aanleiding om met een ESG-rapportage aan de slag te gaan?

We hebben een duidelijke duurzame ambitie. We zijn dan ook al zo’n vier jaar bezig met het ESG-thema en de onderliggende onderwerpen, passend bij en geïntegreerd in de ondernemingsvisie en het strategische meerjarenplan. We zien dat ESG een steeds actievere rol krijgt binnen de organisatie. Tegelijkertijd zien we ook dat de verslaggevingsrichtlijnen rondom ESG worden aangescherpt. De CSRD en de bijbehorende verslaggevingsstandaarden ESRS gelden nog niet direct voor corporaties. Dit neemt niet weg dat het er wel aankomt. We vinden het belangrijk om die beweging al in gang te zetten. Enerzijds om zelf een duidelijk beeld te hebben van wat we al doen rondom de SDG’s. Anderzijds om hier binnen de organisatie nog meer bewustwording en enthousiasme te creëren in de maatschappelijke relevantie van de ESG-onderwerpen.

Waarom is de ESG-rapportage voor jullie zo belangrijk?  

Het maken van een ESG-rapportage op zich is niet ons doel. Wel om verschil te maken als het gaat om environmental en social impact. Het helpt ons om belangrijke topics te structureren. Ligt de focus op de juiste onderwerpen? En passen die onderwerpen bij de totale kapstok? Als corporatie ben je een maatschappelijke organisatie en onderdeel van verschillende ketens. Dat vraagt ook iets van de organisatie en onderlinge samenwerking (governance). Daarnaast merken wij dat meer focus op deze onderdelen ook een aantrekkingskracht heeft op (potentiële nieuwe) collega’s, leveranciers, huurders en andere stakeholders. 

Ook interessant: Welke voordelen geeft ESG-reporting uw corporatie?

Welke stappen hebben jullie gezet om hier te komen? 

Eigenlijk zijn we al een aantal jaar bezig met onderliggende ESG-onderwerpen. Er is beleid en de uitvoering is opgenomen in de interne structuur. We hadden er alleen nog geen specifiek ESG-label op geplakt. Gezien de ESG-ontwikkelingen en komende verslaggevingsrichtlijnen vonden wij het een gepast moment om aan de slag te gaan met de rapportage, en dit niet vooruit te schuiven tot alles duidelijk is. Verdere ontwikkeling is altijd mogelijk, maar het proces gaat sneller als er een basis staat. We kunnen de rapportages komende periode verder doorontwikkelen, mede aan de hand van interne- en externe reacties.

Welke eye-openers heeft de rapportage jullie gegeven? 

Dat we nog niet voor alle onderdelen concrete doelstellingen en/of normen hebben. Een waardevolle constatering, omdat het een gesprek op gang brengt. Je hoeft voor de rapportage ook nog niet overal antwoord op te hebben, dat komt wel als je ermee aan de slag gaat. Het wordt vanzelf eenvoudiger en overzichtelijker. Op de onderdelen waar we nog geen duidelijke doelstellingen hadden, zijn we begonnen met een kwalitatieve toelichting. Dit kunnen we de komende periode verder optimaliseren. Zo kun je steeds beter de realisatie afzetten tegen een bepaalde doelstelling of norm en dit geeft een duidelijk overzicht van je impact. Het helpt ook in de prioritering.

Een andere eyeopener was dat nog niet alle onderdelen zijn opgenomen in de PDCA-cycle. Hierdoor waren tussentijdse metingen niet altijd voorhanden. Onze datakwaliteit kan bij een aantal onderdelen dus nog verbeterd worden.

Tot slot, en niet onbelangrijk, blijkt dat we op de relevante ESG thema’s al heel veel doen, als onderdeel van de ondernemingsvisie en het meerjarenplan. Daardoor is ‘de hobbel’ minder groot om er concreet mee aan de slag te gaan.

Hoe zorg je voor intern draagvlak op ESG?

Dat was óók een eye-opener. Voor ons is het helder, maar natuurlijk niet voor iedereen binnen de organisatie. Om draagvlak te creëren is het belangrijk dat dit thema meer op de voorgrond komt en dat de organisatie wordt meegenomen in wat het betekent en waar we dit voor doen. Dat moet niet komen van die enkele collega van ‘reporting’, maar moet juist gedragen worden door interne ‘trekkers’ die affiniteit hebben met het thema en dit als een olievlek binnen de organisatie verspreiden.

Door ESG intern breder te delen, zien we dat er meer enthousiasme is en bekendheid komt rondom dit thema. Dit helpt enorm om het stapsgewijs verder te brengen. Je wilt mensen laten bewegen, zodat ze zichzelf gaan afvragen “wat doe ik als individu eigenlijk aan duurzaamheid?” Dan komt de intentie van het rapport goed over en ‘niet als een boekje voor een groen(er) imago’.

Wat is voor jullie de grootste uitdaging omtrent het rapporteren van ESG-prestaties? 

Uitdagingen liggen onder meer rondom de materialiteitsbepaling: wat nemen we wel of niet op? Ook de betrouwbaarheid van het meten van realisatie is op onderdelen nog een uitdaging. Bijvoorbeeld als het gaat om de opbrengsten van circulair slopen of rondom waterverbruik. We maken hier verdere slagen in, maar omdat de hele keten feitelijk moet meebewegen, gaat het nog niet altijd zo snel als we zouden willen. Daarnaast speelt beschikbaarheid van (interne)capaciteit een rol. Het opstellen van een dergelijke rapportage vraagt affiniteit met en kennis van het ESG-thema en verslaggeving. 

Wat zijn de vervolgstappen voor de toekomst? 

Met de interne werkgroep hebben een routekaart in potlood beschreven. Hierin zijn de stappen opgenomen die we komende perioden willen zetten, al is dit nog niet helemaal ‘in beton gegoten’. Ook wij worden iedere dag wijzer op dit thema. De CSRD (en ESRS verslaggevingsstandaarden) gaan we meer integreren en invulling aan geven. In die zin geeft dat ook een kapstok en daarmee houvast. Wij verwachten dat ESG straks meer en meer integraal onderdeel wordt in de bedrijfsvoering van corporaties. Op termijn kunnen we ons voorstellen dat een ESG-rapport met ca. tien pagina’s het jaarverslag van vele tientallen pagina’s vervangt. Zo wordt de leesbaarheid en toegankelijkheid van deze informatie ook direct beter.

Welke tips heb je voor collega-corporaties die met dit thema aan de slag willen? 

Ga met enkele jonge (of zich jong voelende?) enthousiaste collega’s met ESG-affiniteit aan de slag en beschrijf wat jullie allemaal al doen op deze onderdelen. Stel het niet uit omdat er nog niet overal doelstellingen voor zijn of omdat de realisatie nog niet op alle onderdelen betrouwbaar te meten is.

Ga uit van wat er allemaal wél is. Je zult zien dat je corporatie hier al vele mooie initiatieven voor heeft genomen.

Het reguliere jaarverslag geeft vaak al haakjes. Uiteraard is het goed om ook van elkaar te leren. Zoek collega’s bij andere corporaties op om hierover van ideeën te wisselen. Maak ook gebruik van relevante informatie die reeds beschikbaar is (bijv. CO2 in de Aedes benchmark). Houd daarbij in je achterhoofd: alleen sámen én met elkaar kunnen we de wereld duurzaam maken met meer sociale impact.

Ook aan de slag met een ESG-rapportage?

Heeft u vragen over het opstellen van een ESG-rapportage? Of wilt u de mogelijkheden voor uw corporatie verder bespreken? Neem contact op met Victor Burger.