Gevolgen coronacrisis voor de jaarrekening 2019

De coronacrisis heeft zich in Nederland ontwikkeld in de periode waarin de woningcorporaties midden in het traject van het jaarverslag 2019 zitten. En deze crisis raakt iedereen, dus ook elke corporatie. En in elk bedrijfsproces, dus ook in het jaarrekeningtraject. Bij Finance Ideas krijgen we hier vragen over.

1. Verandert ons jaarverslag over 2019 door de coronacrisis?

Ja. Weliswaar was op 31 december 2019 geen sprake van een crisis, zelfs niet in China, maar deze crisis raakt iedere onderneming. En daarmee is er, na de balansdatum, sprake van een gebeurtenis met grote impact op de onderneming. Daar moet in de jaarrekening en in het bestuursverslag in ieder geval aandacht aan worden besteed.

2. Op welke manier moeten de effecten van de coronacrisis in het jaarverslag worden verwerkt?

Dat ligt aan de verwachte consequenties van de crisis voor de onderneming. Van iedere bestuurder van een onderneming, dus ook van een corporatie, wordt verwacht dat deze een impactanalyse opstelt. Zie vraag 4. Als uit die analyse blijkt dat de crisis weliswaar een serieuze impact heeft, maar niet leidt tot ernstige twijfel over de continuïteit van de onderneming, dan kan worden volstaan met het vermelden van de crisis, de verwachte effecten en de genomen maatregelen. Met daarbij de conclusie dat de omvang van de verwachte effecten, afgezet tegen de financiële positie, geen aanleiding geeft tot ernstige twijfel aan de continuïteit. Wij verwachten nu dat dit voor de meeste corporaties het geval is, maar dat moet natuurlijk nog blijken uit de impact analyses. Mocht blijken dat er wel ernstige twijfel over de continuïteit van de onderneming ontstaat en de corporatie een beroep moet doen op het crisispakket van de overheid, dan gelden er ook voor de jaarrekening andere spelregels. Wij adviseren u daarvoor contact met ons op te nemen.

3. Waar moet die extra toelichting worden opgenomen?

Het zwaartepunt ligt in de jaarrekening, in het hoofdstuk ‘gebeurtenissen na balansdatum’. Hier moet aandacht worden besteed aan de crisis, de impactanalyse en de conclusies die daaruit zijn getrokken ten aanzien van de continuïteit. Daarnaast moeten, zeker in het geval van ernstige twijfel aan de continuïteit, de genomen maatregelen worden beschreven. Wees hierin vooral niet te terughoudend. Ook in het bestuursverslag moet een toelichting worden opgenomen. Aanbevolen wordt om zowel in de toekomstparagraaf als in de risicoparagraaf aandacht te besteden aan de crisis. Daarbij kan in de jaarrekening worden verwezen naar de toelichting onder ‘gebeurtenissen na balansdatum’.

4. Onze accountant vraagt ons een impactanalyse te maken. Wat is dat?

Een impactanalyse is een methode om het verwachte effect van een gebeurtenis, zoals deze crisis, op het bedrijf in beeld te brengen. Daarbij wordt op de eerste plaats gekeken naar de directe effecten op de korte termijn, bijvoorbeeld door het volledig stilvallen van het bedrijf. Maar ook naar meer indirecte effecten op de langere termijn, zoals een diepe en langdurige recessie. Voor zo’n analyse kunnen allerlei technieken worden gebruikt, zoals mindmapping. Hieronder ziet u een voorbeeld.

Nadat met de impactanalyse de effecten van de crisis in beeld zijn gebracht, kan dezelfde analyse gebruikt worden voor scenariostudies op de meerjarenbegroting. We verwijzen naar vraag 2 over de verwerking van de effecten van de coronacrisis in de jaarrekening. Daar dient de impactanalyse vooral als hulpmiddel om vast te stellen of sprake kan zijn van een ernstige bedreiging voor de continuïteit. Los daarvan kan de impactanalyse de bestuurder in deze turbulente periode helpen om grip te houden op de sturing van de corporatie.

5. Krijgt de coronacrisis ook gevolgen voor de accountantsverklaring?

Dat ligt aan de uitkomst van de impactanalyse. Als de conclusie is dat er sprake is van ernstige twijfel aan de continuïteit, dan moet de accountant in de verklaring daar in een aparte paragraaf aandacht aan besteden. In het geval dat de onderneming geen aanleiding ziet voor ernstige twijfel aan de continuïteit, dan staat het de accountant vrij om in de verklaring aandacht te besteden aan deze belangrijke kwestie.

6. Geldt de deadline van 1 juli 2020 nog steeds voor het vaststellen van het jaarverslag 2019?

Ja, dat is een wettelijke termijn en er zijn nog geen signalen dat deze wordt verlengd. Wij krijgen overigens geen signalen dat corporaties er door deze crisis niet in zouden slagen om de deadline dit jaar te halen. Een bijzonder aandachtspunt is dit keer de datering van de vaststelling van de jaarrekening en van de accountantsverklaring. Alles wat u wist, of behoorde te weten op het moment van vaststelling, wordt geacht in het jaarverslag te zijn verwerkt. Nu de omstandigheden en inzichten zo snel veranderen, is het zaak om goed te letten op de datering. Om die reden is het vooral belangrijk om het traject dit jaar juist zo kort mogelijk te houden, zodat u niet door de feiten wordt ingehaald.

7. Wat mogen wij van onze accountant verwachten bij de aanpassing van ons jaarverslag over 2019?

Niet veel meer dan dat u op uw verantwoordelijkheid wordt gewezen. De meeste woningcorporaties zijn organisaties van openbaar belang (OOB). Dan gelden er strikte regels voor wat de accountant voor de opdrachtgever mag doen. De vuistregel is dat de bestuurder van de corporatie verantwoordelijk is voor het opstellen van de jaarrekening en het bestuursverslag, de accountant voor de controle van de jaarrekening en de Raad van Commissarissen voor het vaststellen van de jaarrekening. Het is verstandig om de teksten over de coronacrisis (jaarrekening: gebeurtenissen na balansdatum, bestuursverslag: toekomstparagraaf en risicoparagraaf) met voorrang op te stellen en voor te leggen aan de accountant. Aedes heeft met accountants een korte handreiking gemaakt over het jaarverslag 2019.

De stuurgroep Woningcorporaties van de NBA gaf op 24 maart 2020 aan dat de accountants de woningcorporaties in beginsel niet als aandachts-/risicogebied zien met betrekking tot de coronacrisis, gezien de aard van hun bedrijf en de verwachte doorlopende inkomensstroom. Dat moet natuurlijk nog steeds van geval tot geval per individuele corporatie met een impactanalyse worden onderbouwd. Verwacht wordt dat in de bevestiging bij de jaarrekening, die aan het einde van de controle aan de bestuurder ter ondertekening wordt voorgelegd, dit jaar uitgebreid aandacht wordt besteed aan de coronacrisis. Lees dit ook met aandacht, voordat u ondertekent.

Waar kan ik met verdere vragen terecht?

Heeft u vragen of wilt u digitaal sparren met onze adviseurs over de effecten voor uw corporatie? Stel ze via onderstaand formulier of bel direct met Victor Burger op 06 – 2721 9953.