Strategisch kader helpt Viverion bij scherpere keuzes in Wonen en zorg

In het werkgebied van Viverion is de vergrijzing duidelijk zichtbaar. Er zijn steeds meer oudere huurders, huishoudens worden kleiner en er is meer vraag naar passende zorg. Tegelijkertijd verandert de wet- en regelgeving en hebben gemeenten en zorgpartijen verschillende eisen/behoeften. Voor Viverion was dit de aanleiding om invulling te geven aan het strategisch afwegingskader.

In een gesprek met portefeuillemanager Odyl Wittendorp en manager portfolio en bedrijfsvoering Bernd Schekman vertellen zij wat dit proces Viverion heeft opgeleverd.

In welke gebieden is Viverion actief?

Wij zijn een corporatie met ruim 5.500 woningen in de kernen Lochem, Laren, Barchem, Diepenheim, Markelo, Goor, Rijssen, Holten, Bentelo, Hengevelde en de buurtschappen Deldenerbroek, Stokkum en Zeldam. We richten ons voornamelijk op sociale huur waarbij we ons actief inzetten voor de woonomgeving en leefbaarheid in ons werkgebied. We werken actief samen met huurdersorganisaties, gemeenten, zorg- en welzijnsaanbieders en andere instellingen.

Waarom had Viverion behoefte aan een strategisch kader?

De ontwikkelingen in de samenleving en signalen uit ons werkgebied vroegen om een heldere koers. Wonen en zorg was wel al langer onderwerp van gesprek, maar er ontstond behoefte aan houvast bij het maken van keuzes. Waar wil Viverion zich wel en niet op richten? Binnen ons koersplan is (ouderen)zorg benoemd als één van de speerpunten. Een concrete uitwerking zorgt dat je goed voorbereid bent. Het maakt het gesprek met gemeenten en zorgpartijen makkelijker. Door het opstellen van uitgangspunten en dit vorm te geven in een strategisch kader heb je een sterke basis om initiatieven te beoordelen. We willen onze eigen keuzes blijven maken, voortkomend vanuit onze strategie. Een strategisch kader helpt ons daarbij.

Het kader helpt ons ook met de vertaling van complexe maatschappelijke vragen in operationele keuzes. De behoefte aan zorg neemt toe, maar de middelen blijven beperkt. Met dit proces maak je bewust keuzes op verschillende thema’s. In welke kernen en wijken wordt zorg en ondersteuning verleend door zorg- en welzijnspartijen? Aan wie en met welke type vastgoed? Welke rol speelt de woningcorporatie hierin? Scherpe afwegingen zorgen voor duidelijke antwoorden.

Welke thema’s zijn dit en waar start je het proces van een afwegingskader?

We zijn gestart met interne gesprekken waar collega’s hun visies deelden over de uitgangspunten. Daarbij werd voor ons snel duidelijk dat een externe blik helpt om dit proces te structureren en te versnellen. In twee workshops is met een brede groep medewerkers gewerkt aan zes thema’s: Locatie, Samenwerking, Type vastgoed, Rendement, Risico en Doelgroepen. De sessies werden ervaren als een snelkookpan waarin verschillende inzichten samenkwamen. De rode draad in het strategisch kader is huisvesting van de oudere in toekomstbestendig vastgoed met een goede alternatieve aanwendbaarheid. Ons concept ‘Klein, Toegankelijk, Betaalbaar’ (KTB) heeft hierin een belangrijke rol.

Finance Ideas hielp ons bij het maken van heldere keuzes zonder het overzicht te verliezen. De output van de sessies was de basis voor een document dat praktisch bruikbaar is. Geen lang rapport, maar een helder, overzichtelijk en compact document. Naast de betrokkenen vanuit de projectgroep, hebben we ook de RvC in dit traject meegenomen.

Ook interessant: Actium over de invulling van haar strategisch kader voor wonen, welzijn en zorg.

Welke regionale uitdagingen spelen in het werkgebied van Viverion?

Viverion is actief in drie gemeenten, verspreid over twee provincies. Door de komst van regiodeals en Nationale prestatieafspraken is de rol van de provincies vergroot. Ons werkgebied bestaat uit kleinere dorpen en buitengebieden, vaak met grote onderlinge afstanden. Die afstanden zijn een logistieke uitdaging. Vooral in combinatie met de toenemende personeelstekorten wordt het voor zorginstellingen moeilijker om overal passende zorg te organiseren. Afstemming per regio en kernen is dan echt noodzakelijk. Viverion probeert in elk gebied aan te sluiten bij wat lokaal speelt, maar houdt wel nadrukkelijk vast aan de eigen koers.

Een nauwe samenwerking met gemeenten en zorgpartijen is dus essentieel?

Zeker! In Lochem zijn we samen met de gemeente en zorgaanbieders gestart met een overlegplatform waar we vraagstukken bespreken. Welke zorgvraag is aanwezig in de verschillende kernen en wat betekent dit voor het vastgoed? Het strategisch kader helpt ons om keuzes te onderbouwen en verwachtingen uit te spreken. Daardoor ontstaat meer samenhang en wordt de samenwerking met partijen beter. Het platform biedt ook ruimte om knelpunten in de zorgverlening bespreekbaar te maken. Denk hierbij aan de druk op mantelzorgers, het gebrek aan personeel of de rol van de huisartsen bij kleinschalige initiatieven. Door deze thema’s samen te bespreken wordt het voor iedereen mogelijk om beter vooruit te kijken.

Dus het afwegingskader is ook een handvat bij toetsing en sturing?

Ja, het kader geeft richting. Het zorgt intern voor duidelijkheid en nieuwe plannen kunnen getoetst worden: past dit bij wat we willen en kunnen? Er gebeurt een hoop in Nederland rondom beleid. De inkt is nog niet droog of er verandert weer wat. Het is dan moeilijk om aan de buitenwereld uit te leggen dat je koers blijft varen. Dit document helpt daarbij.

De matrix (uit het afwegingskader) waarin doelgroepen, zorgniveaus en typen vastgoed aan elkaar zijn gekoppeld, wordt in de praktijk al veel gebruikt. Het resulteert in snellere besluitvorming en heldere communicatie. Het is voor iedereen duidelijk waar Viverion op inzet en wat daar niet onder valt. Het helpt ook om het gesprek extern te voeren, nog voordat er concrete plannen liggen.

Waar ligt volgens jullie de kracht van het kader?

De kracht van het kader zit in de eenvoud. In één oogopslag is zichtbaar waar we voor staan, dat maakt het makkelijk toepasbaar. Ook gemeenten en zorgpartijen zien de meerwaarde van de duidelijke structuur. Het zou heel mooi zijn als we het document ook gebruiken binnen het overlegplatform. Dit zorgt voor een gezamenlijk vertrekpunt en de ontwikkeling van een gezamenlijke taal. We werken daarnaast aan een nieuw portefeuilleplan waar het afwegingskader wordt opgenomen. Zo krijgt Wonen en zorg blijvend aandacht binnen ons beleid.

Wat kunnen andere corporaties hiervan leren?

Dat het voor iedereen mogelijk (en belangrijk!) is om richting te geven aan Wonen en zorg. Ik adviseer zeker om dit te doen met een externe partij om structuur aan te brengen en tempo te maken. Soms helpt het om met een frisse blik naar je eigen organisatie te kijken. Voor ons is het resultaat een breed gedragen instrument dat echt gebruikt wordt omdat het aansluit op de praktijk.

Een andere tip: durf te kiezen en blijf koersvast. Ook als de omgeving in beweging is en de wind de andere kant op waait. Het kader helpt je om die lijn te blijven volgen, ook met je partners. Dat is voor de hele sector van toepassing. Natuurlijk is geen enkele regio hetzelfde, maar de vraagstukken zijn vergelijkbaar.

Meer weten over het opstellen van een strategisch kader?

Wilt u zelf ook aan de slag met een strategisch kader? Lees hier meer over de mogelijkheden. Heeft u specifieke vragen over de mogelijkheden voor uw corporatie? Stel uw vraag via onderstaand formulier of neem contact op met Corstiaan Verweij.

Zelf aan de slag met een opleiding?

Bent u op zoek naar verdieping op dit onderwerp? Tijdens de nieuwe leergang Wonen en zorg ontdekt u de kansen en valkuilen van dit speelveld. Het programma helpt om strategische keuzes te maken voor woon(zorg)producten.

Wilt u juist meer leren over de beschikbare bekostiging en de wijze waarop u tot een transparante, toekomstbestendige huurprijs voor zorgvastgoed komt. Bekijk dan de training ‘De businesscase van zorgvastgoed’.