Vergroot je impact door collectieve beleggingsstrategieën

Als institutionele belegger beschik je  over verschillende instrumenten om duurzaamheidsfactoren te integreren in je beleggingsstrategie. Welke geschikt zijn, hangt niet alleen af van je ambitie en voorkeur, maar ook van de context waarin je ze toepast.  In dit artikel schetsen wij de uitdagingen en de context waarin beleggingsstrategieën effectief zijn. Ook staan we stil bij de belangrijkste bevindingen en implicaties voor institutionele beleggers.

Instrumenten die beweging bevorderen

Twee instrumenten die een positieve verandering realiseren, zijn collaboratieve engagement en prijssignalering. Collaboratieve engagement gaat uit van samenwerking tussen beleggers om bedrijven aan de hand van dialoog positief te beïnvloeden. Prijssignalering gaat uit van samenwerking om financiële markten te beïnvloeden door kapitaalallocatie. Het rapport ‘Collective Investor Impact in Secondary Markets‘ van 2° Investing Initiative vergelijkt deze twee instrumenten in publieke markten en beoordeelt de potentie om positieve verandering te realiseren.

Verschil in impactpotentieel

Uit het literatuuronderzoek van meer dan 300 papers blijkt dat het impactpotentieel van collaboratieve engagement groter is dan bij prijssignalering. Laatstgenoemde strategie vereist een grote hoeveelheid kapitaal om succesvol te zijn. Collaboratieve engagement is beter haalbaar, maar succes is sterk afhankelijk van de vorming en het functioneren van de samenwerking.

Samenwerking op engagement

Positieve verandering is te realiseren als pensioenfondsen, hedgefondsen en vermogensbeheerders samenwerken om via dialoog bedrijven te stimuleren om duurzaamheidsdoelen te bereiken. Deze vorm van samenwerken staat bekend als collaboratieve engagement. Het rapport schetst acht aanbevelingen die het succes van engagement vergroten.

#1: Creëer een sterke samenwerkingsstructuur: combineer internationale en lokale beleggers

Een sterke samenwerking combineert een lokale lead investor met buitenlandse of kleinere investeerders. Daarbij zijn de kenmerken van de lead investor cruciaal binnen het engagementtraject:

• Lokale beleggers verhogen het succespercentage significant (24%-29%) vanwege hun bekendheid in de lokale markt;
• Publieke pensioenfondsen als hoofdinvesteerder verlagen het succespercentage (21%-24%).
• Investeerders met ‘skin in the game’ zijn eerder bereid de leiding te nemen.

#2: Betrek de ‘Grote Vier’ vermogensbeheerders waar mogelijk

Door de verschuiving van actieve naar passieve strategieën hebben vermogensbeheerders zoals BlackRock en Vanguard veel invloed. De ‘Grote Vier’ beheren samen 15-20% van het kapitaal van de beursgenoteerde bedrijven in ontwikkelde landen en hebben daarmee een systematische of beta-exposure. Hun steun kan engagement succesvoller maken. Uit het onderzoek blijkt dat in 2023 69 extra resoluties aangenomen zouden zijn als de vier grootste vermogensbeheerders vóór hadden gestemd.

#3: Werk samen met groene activistische beleggers

De activistische agenda is verschoven van balansoptimalisatie naar ESG-risico’s en kansen. De combinatie van verschillende benaderingen van institutionele en activistische beleggers vergroot de kans op de verandering die beide partijen beogen. Investeren in de relatie vermindert informatie-asymmetrie, vergroot vertrouwen en verhoogt steun in proxy contests. Dit is voordelig voor beide partijen.  

#4: Formuleer eenduidige en specifieke doelen

Deelnemers moeten dezelfde duidelijke doelen ondersteunen. Dit voorkomt verwarring en conflicterende boodschappen richting bedrijven.

#5: Maak verzoeken bedrijfsspecifiek en realistisch

Kennis van bedrijven is cruciaal voor het indienden van haalbare verzoeken. Betrek daarbij minstens één instelling met deskundige sectorkennis. Specifieke en realistische verzoeken vergroten de slagingskans.

#6: Vergroot transparantie en verantwoordingsplicht

Transparantie versterkt de koppeling tussen betrokkenheid en resultaat. Toegewezen rollen en bestede middelen moeten duidelijk zijn en publiekelijk worden vastgelegd.

#7: Gebruik adviesstemmen strategisch

Adviesstemmen zijn niet-bindend, maar signaleren aandeelhouderstevredenheid. Het negeren van resoluties kan reputatierisico veroorzaken bij bedrijven. Adviesstemmen kunnen dienen als escalatiemiddel bij gebrek aan respons op engagementverzoeken.

#8: Benut aandeelhoudersrechten volledig

Actieve deelname in vergaderingen en stemrechtgebruik is essentieel. Zo kunnen beleggers invloed uitoefenen door resoluties in te dienen en te stemmen. Escalatie via proxy contests of juridische stappen ondernemen kan als laatste optie dienen.

De complexiteit van prijssignalering

Prijssignalering richt zich op het idee dat beleggers het gedrag van bedrijven kunnen veranderen door de aandelenkoersen op financiële markten te beïnvloeden via hun eigen kapitaalallocatie. Het realiseren van daadwerkelijke impact via deze methode wordt echter vermoeilijkt door zes uitdagingen:

1. De omvang van duurzame beleggingscategorieën binnen aandelen- en obligatiemarkten is enorm
2. De vraag naar aandelen is zeer prijselastisch, wat betekent dat grote hoeveelheden kapitaal nodig is om prijzen te beïnvloeden
3. Bedrijven reageren slechts beperkt op veranderingen in kapitaalkosten, vooral in de kosten van eigen vermogen
4. Koersveranderingen worden vaak niet duidelijk/correct geïnterpreteerd door managers en andere aandeelhouders
5. Managers worden steeds minder beloond op basis van aandelenkoersen
6. Coördinatiemechanismen blijken vaak weinig effectief

ESG-indices geven de meeste collectieve impact

Van de beschikbare coördinatiemechanismen biedt de replicatie van ESG-indices de meeste potentie voor collectieve impact. ESG-indices zorgen voor uniforme portefeuilles, wat samenwerking tussen beleggers vereenvoudigt. Toch suggereert onderzoek dat aanzienlijke middelen nodig zijn om een merkbare invloed te hebben:

Aandelenmarkten: Voor aandelen wordt geschat dat het vereiste kapitaal minimaal 10% van de totale marktkapitalisatie van het beoogde bedrijf moet vertegenwoordigen om managers en (andere) aandeelhouders te motiveren om te reageren op de prijssignalering. Om bedrijfsinvesteringen via de kosten van het eigen vermogen significant te beïnvloeden moet het vereiste kapitaal minimaal 67% van de marktkapitalisatie zijn.

Obligatiemarkten: Voor obligaties wordt geschat dat het vereiste kapitaal minimaal 27% van de uitstaande schuld moet bedragen om bedrijfsinvesteringen significant te beïnvloeden via de kosten van vreemd vermogen.

Zes strategieën voor effectieve  prijssignalering

Ondanks de uitdagingen kunnen de volgende strategieën de effectiviteit vergroten:

1. Kies een eenvoudig selectiecriterium: maak deelname gemakkelijker voor beleggers
2. Volg een uniforme strategie: coördineer acties door bijvoorbeeld dezelfde ESG-index te volgen
3. Focus op specifieke marktsegmenten: beperk tot industrieën waar impact haalbaar is
4. Stimuleer transformatie: focus op bruine bedrijven en moedig deze aan om groener te worden
5. Kies obligaties boven aandelen: obligaties blijken effectiever voor prijssignalering
6. Richt op financieel beperkte bedrijven: deze reageren sterker op marktprikkels

Implicaties voor het institutionele beleggers

Als institutionele belegger sta je voor de uitdaging om financieel rendement te combineren met maatschappelijke impact. De keuze tussen collaboratieve engagement en prijssignalering hangt af van je specifieke doelen en middelen. Toch blijkt collaboratieve engagement in de meeste gevallen effectiever om systemische verandering te realiseren. Om deze strategie te benutten is het cruciaal om:

• Actief deel te nemen aan coalities en deze goed te structureren
• Te investeren in kennis en expertise om haalbare doelen te stellen
• Transparantie en verantwoordelijkheid binnen samenwerkingen te vergroten

Prijssignalering kan een aanvulling zijn, maar vereist een strategische aanpak en aanzienlijke middelen. Door zorgvuldig te kiezen waar en hoe invloed wordt uitgeoefend, is de impact het efficiëntste.

Zelf aan de slag met engagement of het creëren van impact?

Heb je een vraag omtrent collaboratieve engagement of het realiseren van real world impact? Of heb je behoefte aan een externe kritische blik op je ESG-beleid? Stel je vraag via onderstaand formulier of neem contact op met Geertjan Vrolijk. Samen met het team denkt hij graag mee en ondersteunt hij het bestuur, beleggingscommissie en/of bestuursbureau bij de implementatie van ESG in de beleggingsportefeuille.