Zorginstellingen verwachten in 2023 en 2024 rode cijfers

Zorgfinancials maken zich zorgen over het toekomstig financiële resultaat van de sector. Driekwart van de zorgfinancials anticipeert op een (sterke) daling. Ruim een derde van de zorgfinancials verwacht in 2023 al rode cijfers te schrijven. Hoge personeelslasten, onder andere als gevolg van de nieuwe cao-afspraken, is de belangrijkste oorzaak van de sombere prognose voor 2023. Dit blijkt uit de resultaten van de Financiële Zorgthermometer die is uitgestuurd naar circa 1000 zorgfinancials.

17% van de zorginstellingen verwacht minimaal één convenant breach in 2023

Het financieel resultaat staat in 2023 onder druk. Eén derde van de respondenten verwacht op basis van de voorlopige prognose 2023 een negatief resultaat te realiseren. Hogere personeelskosten wordt als belangrijkste reden aangegeven voor de afwijking van het resultaat ten opzichte van de begroting. Een deel van de verklaring ligt in de nieuwe cao’s die afgelopen jaar in de verschillende deelsectoren zijn afgesloten. In de tariefsystematiek vindt de compensatie met vertraging plaats. Een andere verklaring is de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt, wat leidt tot hoge (dure) inhuurkosten. Ten aanzien van verslaggevingsjaar 2023 verwacht 17% van de respondenten dat minimaal één van de bancaire convenanten niet wordt gehaald. Als zorginstellingen niet voldoen aan de convenanten, dan zijn de leningen direct opeisbaar. Een mogelijke breach is grotendeels op de absolute EBITDA, het resultaat en de DSCR, ofwel ratio’s die iets zeggen over de operationele marge.

Zorgaanbieders moeten een deel van de loonstijging uit eigen zak betalen

Ook voor 2024 zijn de verwachting somber. Op de vraag wat de verwachting is voor het bedrijfsresultaat 2024, geeft ruim één derde van de respondenten aan dat zij een negatief resultaat verwachten. Ook hier speelt de loonstijging een rol. 40% van de respondenten geeft aan dat de verwachte cao-loonstijging méér dan 4,0% hoger ligt dan de ova-ruimte. Zorginstellingen verwachten dat dit verschil slechts deels wordt gecompenseerd in de tarieven van 2025. Slechts 5% verwacht dat het verschil volledig wordt gecompenseerd. In de langdurige zorg zijn recentelijk bij Prinsjesdag nog een aantal bezuinigingsmaatregelen teruggedraaid voor 2024. Desalniettemin blijft de vooruitblik pessimistisch.

Driekwart van de zorginstellingen verwacht in 2024 minder te gaan investeren

Het vertrouwen in het investeringsklimaat is gedaald tot het laagste punt sinds de uitbraak van covid-19. Slechts 23% geeft aan dat de verwachting voor 2023 en 2024 voorlopig geen impact heeft op de geplande investeringen. De overige respondenten geven aan dat investeringen worden uitgesteld, in versoberde vorm nog wel doorgang vinden of on hold worden gezet. Daarnaast geeft ruim 60% aan dat verwachting is dat het verkrijgen van financiering voor 2023 en 2024 moeilijker wordt.

Reactie Fizi (Jorrit Wigchert, voorzitter Fizi)

“Het is cruciaal dat zorginstellingen meer flexibiliteit gaan aanbrengen in hun kosten- en opbrengstenstructuur. Tegelijkertijd blijven investeringen cruciaal voor de toekomst. De beoordeling en keuzes hierin vanuit dienen plaats te vinden vanuit een integraal perspectief met een focus op digitalisering en duurzaamheid. Maar het moment dat we ook als maatschappij keuzes moeten maken nadert steeds sneller”.

Reactie Finance Ideas (Daan van Houtum, senior adviseur)

“Het macrobudget in de zorg staat onder druk en bijsturing is onoverkomelijk. Zorginstellingen moeten echter wel de ruimte en de financiële slagkracht krijgen om de broodnodige investeringen uit te kunnen voeren als oplossing voor het arbeidsvraagstuk en om de duurzaamheidsdoelen te halen”.

Over de financiële zorgthermometer

De Financiële Zorgthermometer is gebaseerd op onderzoek dat elk kwartaal wordt uitgevoerd door Finance Ideas onder de circa 875 leden van Fizi, netwerk zorgfinancials. Aan het meest recente onderzoek in september 2023 hebben 103 financials van verschillende zorginstellingen deelgenomen.