Wat is de financiële impact van scheiden wonen en zorg?

Scheiden van wonen en zorg heeft impact op bedrijfsvoering zorginstellingen

De zorgsector heeft in de afgelopen jaren ingrijpende veranderingen doorgemaakt. Onder andere de introductie van het scheiden van wonen en zorg heeft een flinke impact op de organisatie en de bedrijfsvoering van zorginstellingen. Achtereenvolgende kabinetten hebben beleid ontwikkeld om het scheiden van wonen en zorg te bevorderen. Hiermee wordt beoogd om de cliënt meer keuzevrijheid te bieden, het zo lang mogelijk zelfstandig wonen te bevorderen en bij te dragen aan de financiële houdbaarheid van het Nederlandse zorgstelsel.

Langdurige zorg is ondergebracht in de Wlz

Vanuit het oogpunt van het scheiden van wonen en zorg kunnen cliënten met een Wlz-indicatie (onder voorwaarden) kiezen uit vier verschillende leveringsvormen (al dan niet in combinatie):

• Verblijf in een instelling
• Volledig pakket thuis (VPT)
• Modulair pakket thuis (MPT)
• Persoonsgebonden budget (PGB)

Bij verblijf in een instelling en VPT is één Wlz-aanbieder verantwoordelijk voor (de coördinatie van) de totale zorg aan de cliënt. Bij de overige twee kan de cliënt kiezen voor zorg van meerdere Wlz-aanbieders en/of zelf zorg inkopen middels een PGB.

Verblijf in een instelling versus volledig pakket thuis

Ten aanzien van verblijf in een instelling gaat het om het wonen in een instelling in combinatie met de voor de cliënt benodigde zorg. Bij volledig pakket thuis kan de cliënt onder bepaalde voorwaarden ervoor kiezen om de zorg thuis te ontvangen. Thuis is hierbij een breed begrip: het behelst onder andere een (aangepaste) woning, een aanleunwoning en een geclusterde woning (bijvoorbeeld in een voormalig verzorgingshuis of een andere gemeenschappelijke woonvorm). Daarbij kan sprake zijn van een woning die de cliënt huurt of waar deze zelf eigenaar van is.

Financiële consequenties zorginstelling en cliënt

Het type leveringsvorm heeft financiële consequenties voor zowel de cliënt als de zorginstelling. Voor de cliënt kan de leveringsvorm VPT een financieel voordeel (in de vorm van een lagere eigen bijdrage) opleveren ten opzichte van intramuraal met verblijf indien er sprake is van een aanvullend pensioen en/of eigen vermogen. Voor de zorginstelling geldt dat het type leveringsvorm van invloed is op de hoogte van de door de NZa vastgestelde Wlz-tarieven.

Voor de vergelijking tussen beide leveringsvormen hanteren we hierna het uitgangspunt dat de cliënt in geval van volledig pakket thuis een woning huurt die in eigendom is van de zorginstelling (en er dus geen sprake is van intermediaire verhuur).

Leveringsvorm verblijf in een instelling is niet altijd (volledig) mogelijk

Voor een zorginstelling kan het aantrekkelijk zijn om cliënten zoveel mogelijk op basis van de leveringsvorm verblijf in een instelling te huisvesten. De Wlz-tarieven zijn in dat geval namelijk hoger dan bij de leveringsvorm volledig pakket thuis. In de praktijk is dit echter niet altijd (volledig) haalbaar. Zo kan het zorgkantoor bepalen dat zij slechts een deel van de capaciteit van het gebouw wil bekostigen via de normatieve huisvestingscomponent (NHC). Een ander deel van het gebouw moet dan bewoners huisvesten op basis van het scheiden van wonen en zorg (hierbij betaalt de cliënt zelf de huur).

Rekenmodel biedt inzicht in financiële effecten leveringsvormen

Finance Ideas heeft een financieel rekenmodel ontwikkeld waarmee de leveringsvormen verblijf in een instelling en VPT met elkaar vergeleken kunnen worden. Op basis van de input van de zorginstelling (type en aantal zorgzwaartepakket (zzp), bezetting, tariefkorting, exploitatielasten, etc.) wordt een vergelijking gemaakt van het integrale (zorg en vastgoed) resultaat. Het doel is om op locatieniveau door te kunnen rekenen welke leveringsvorm welke financiële effecten met zich meebrengt.

In onderstaande figuur zijn de delta’s aan de opbrengstenkant in kaart gebracht. Hieruit blijkt onder meer dat de componenten NHC en NIC bij VPT logischerwijs komen te vervallen (al is er voor bepaalde zzp’s nog sprake van een geringe vergoeding). Opvallend is echter dat ook de componenten loon en materieel bij VPT substantieel lager zijn dan in het geval van verblijf in een instelling (door het ontbreken van of de mogelijkheid tot het doorbelasten van diverse kosten, zoals energiekosten).

De zorginstelling heeft – ervan uitgaande dat verhuur via de zorginstelling plaatsvindt – echter ook mogelijkheden om de lagere vergoeding bij VPT (deels) op te vangen. Aan de cliënt kunnen op basis van een separaat huurcontract huur en (zorg)servicekosten in rekening worden gebracht. Ten slotte kan worden bezien of er sprake is van een verschil in de totale opbrengsten van beide leveringsvormen.

Wat levert het gebruik van het rekenmodel u op?

De vergelijking tussen verblijf in een instelling en volledig pakket thuis geven u inzicht in de financiële effecten van beide leveringsvormen. In een tijd dat het volledig pakket thuis nadrukkelijk onderdeel is van de onderhandelingen met het zorgkantoor, is het zinvol u tijdig te bezinnen op de financiële consequenties en organisatorische gevolgen die deze leveringsvorm met zich meebrengt. Dit is met name relevant bij een strategische herijking en bij het aangaan van nieuwe investerings-of huurverplichtingen.

Meer weten over dit rekenmodel?

Het rekenmodel helpt u onderbouwde beslissingen te nemen. bent u benieuwd naar de mogelijkheden voor uw zorginstelling? Neem contact op met onze adviseurs of stel uw vraag via onderstaand formulier.