Externe inhuur personeel en verzuim ook komende jaren hoog

Zorginstellingen krijgen komende jaren te maken met structureel hogere personeelslasten. Respondenten van de financiële Zorgthermometer geven aan meer gebruik te gaan maken van personeel niet in loondienst. De tegemoetkoming die is uitgekeerd als gevolg van het coronavirus heeft deze stijging vorig jaar gecompenseerd, echter is er geen oplossing voor de structurele stijging voorhanden. De investeringsopgave waar zorginstellingen voor staan en de doelstelling een gezond resultaat te behalen komen hierdoor in het geding.

Aandeel kosten personeel niet in loondienst neemt toe

Zorginstellingen maken gebruik van extern personeel om gaten in werkroosters te vullen, die niet kunnen worden ingevuld door vaste krachten. Het aandeel personeel niet in loondienst is hierdoor een goede graadmeter voor de tekorten die zijn ontstaan. In 2020 bedroegen de gemiddelde kosten voor de inzet van flexibel personeel 8,1% van de totale personeelskosten. Het grootste deel van de ondervraagde zorgfinancials verwacht dat de lasten personeel niet in loondienst dit jaar meer dan 10% hoger uitvallen, wat tot uitdrukking komt in stijgende personeelslasten. De toezegging van € 675 miljoen vanuit VWS voor zorgsalarissen is een goede eerste stap om het personeelstekort terug te dringen.

Verzuim stijgt naar structureel hoger niveau

De toename van het gebruik van extern personeel komt mede door uitval van vaste werknemers. Het verzuimpercentage is, door hoge werkdruk en de coronapandemie, gestegen van 5,2% in 2015 naar 7,0% in 2020. Zorgfinancials verwachten dat het verzuim komend jaar op een vergelijkbaar niveau blijft. Dit betekent dat het voor zorginstellingen moeilijker wordt om werkroosters te vullen en zij structureel te maken gaan krijgen met extra personeelslasten. Ruim een derde van de respondenten verwacht dat de personeelslasten volgend jaar hoger zullen liggen dan in 2020. De vraag is of de toezegging van € 675 miljoen voldoende is om de stijgende personeelslasten op te kunnen vangen.

Verzwaring van de geleverde zorgmix waarneembaar

Volgens respondenten liggen de geleverde zorgaantallen voor 2021 tot nu toe in lijn met de begrote aantallen. Daarentegen lijkt de zwaarte, en daarmee de intensiteit van de zorg, wel toe te nemen. Driekwart van de respondenten verwacht meer of aanzienlijk meer zwaardere zorg te zullen gaan leveren. Voor cliënten met een zwaarder zorgprofiel is veel personeel nodig en onder behandelaren zijn de tekorten het grootst.

Geen daling in het resultaat verwacht

Als gevolg van uitgestelde investeringen, vergrijzing en duurzaamheidsambities ligt er voor zorgaanbieders een forse investeringsopgave. Respondenten zeggen de komende jaren meer te gaan investeren in vastgoed en automatisering. Echter een meerderheid van de zorgfinancials verwacht vooralsnog zwarte cijfers te noteren. Slechts één op de tien anticipeert op een negatief resultaat. Met het oog benodigde investeringsopgave is het belangrijk dat zorginstellingen, ondanks de arbeidsmarktproblematiek, ook komende jaren een positief resultaat realiseren.

Reactie Fizi (Jorrit Wigchert, voorzitter)

“Door elkaar versterkende effecten als dubbele vergrijzing, personeelstekorten, ziekteverzuim en de toenemende zorgvraag en zorgzwaarte zal de sector en haar financiers met een deltaplan moeten komen waarbij knelpunten worden verzacht en kostenverlaging niet het doel is maar een gevolg van geboden oplossingen”

Reactie Finance Ideas (Pim Diepstraten, partner)

“Het is positief dat zorginstellingen ook in 2021 een positief resultaat verwachten te realiseren. Het is van belang dat partijen elkaar blijven vinden om het personeelsvraagstuk te adresseren, om ook in de toekomst de financiële continuïteit te waarborgen en de benodigde investeringen en de zorg uit te kunnen voeren. ” 

Over de financiële zorgthermometer:

De Financiële Zorgthermometer is gebaseerd op onderzoek dat elk kwartaal wordt uitgevoerd door Finance Ideas onder de circa 800 leden van Fizi, netwerk zorgfinancials. Aan het meest recente onderzoek van oktober 2021 hebben 98 financials van verschillende zorginstellingen deelgenomen.