Impact Wlz-tarieven 2026 voor GHZ en GGZ

De Miljoenennota 2026 brengt scherpe keuzes voor de langdurige zorg. GHZ en de langdurige GGZ krijgen meer middelen voor kostendekkende tarieven en huisvesting. De totstandkoming voor een apart tarief voor de nieuwe prestatiebeschrijving VG7plus en de herijkte tarieven voor de overige prestaties veranderen de bekostiging ingrijpend. Tegelijkertijd dreigen vanaf 2027 forse besparingen. In dit artikel zetten we de belangrijkste tariefontwikkelingen voor uw instelling op een rij.

Zorgplannen in een notendop

Op Prinsjesdag 2025 presenteerde demissionair minister Heinen van Financiën de Miljoenennota en de rijksbegrotingen. Of een nieuw kabinet deze lijn straks doorzet, is nog onzeker. Wel liggen er nu duidelijke keuzes en recente besluiten die de gehandicaptenzorg (GHZ) en de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) direct raken.

Het demissionaire kabinet reserveert structureel 400 miljoen euro per jaar voor de Normatieve Huisvestingscomponent (NHC), trekt € 152 miljoen uit om de tarieven in de GHZ en GGZ te herijken op bestaande kostprijsonderzoeken. Ook heeft het demissionair kabinet op 25 juni bestaande bezuinigingen opnieuw controversieel verklaard. Daarnaast introduceerde de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) de nieuwe prestatiebeschrijving  ZZP VG7+ en hebben de zorgkantoren de richttariefpercentages voor 2026 bekendgemaakt.

Ook interessant: Het artikel over de impact Wlz-tarieven 2026 voor VVT

Herijking NHC

Voor huisvesting is € 400 miljoen structureel vrijgemaakt, € 140 miljoen hiervan gaat naar de gehandicaptenzorg. De aanleiding is een recent onderzoek van TNO, uitgevoerd in opdracht van de NZa, waaruit bleek dat de bouwkosten de laatste jaren circa 13% zijn toegenomen als gevolg van toegenomen eisen voor duurzaamheid en brandveiligheid. De tariefverhoging van de NHC (normatieve huisvestingscomponent) stelt aanbieders in staat om hun woningen te verduurzamen en achterstallig onderhoud aan te pakken.

Bezuinigingen controversieel verklaard

De gehandicaptenzorg en langdurige ggz hebben tijdelijk ademruimte gekregen nadat twee geplande bezuinigingsmaatregelen eerder dit jaar controversieel zijn verklaard (voor het tweede jaar op een rij). De bezuinigingen van € 88 miljoen, gerelateerd aan Wlz-behandeling, en de bezuiniging van € 65 miljoen, gerelateerd aan meerjarig contracteren, zijn een jaar vooruitgeschoven naar 2027 (motie Dobbe en Westerveld). De totale cumulatieve impact op de tarieven loopt op tot 1,99% voor de GHZ en 0,52% voor de GGZ (zie onderstaande tabel).

Tabel 1: Verdeling bezuinigingen in miljoenen euro.

Kostprijsonderzoek: uitkomsten verschillen sterk

Het recente kostprijsonderzoek in de gehandicaptenzorg leidt tot een herijking van de tarieven in onder andere de LG en de VG. De uitkomsten verschillen sterk per zorgzwaartepakket. Omdat de pakketten inclusief behandeling en inclusief dagbesteding de meest voorkomende profielen zijn, lichten wij in dit artikel de tariefontwikkelingen van deze profielen uit. Bij VG5, VG6, en LG4 leidt de herijking vóór indexatie tot een negatieve bijstelling. Na toepassing van de reguliere indexatie verandert dit beeld: voor alle pakketten volgt in 2026 een positief resultaat.

Het effect van de herijking per ZZP

In de rijksbegroting is 152 miljoen euro per jaar gereserveerd om de effecten van dit onderzoek op te vangen. Voor instellingen blijft het cruciaal om per ZZP nauwkeurig door te rekenen welke gevolgen de herijking en indexatie hebben voor hun exploitatie. Hieronder hebben wij schematisch weergegeven wat het effect per ZZP is (incl. behandeling en incl. dagbesteding).

Figuur 1: Tariefstijgingen VG-indicaties (exclusief en inclusief reguliere indexatie)
*Exclusief indexatie, **Inclusief indexatie

Figuur 2: Tariefstijgingen LG-indicaties (exclusief en inclusief reguliere indexatie)
*Exclusief indexatie, **Inclusief indexatie

Nieuwe prestatiebeschrijving ZZP VG7plus

Met ingang van 2025 is het nieuwe zorgprofiel VG7-plus geïntroduceerd. Dit nieuwe zorgzwaartepakket moet ervoor zorgen dat huidige VG7-cliënten met een zware zorgvraag, en structurele inzet van meerzorg, binnen de reguliere bekostiging vallen. Voor instellingen betekent dit dat een deel van de maatwerkbudgetten verschuift naar structurele financiering. Dat verkleint het financiële risico en biedt meer stabiliteit in de bekostiging van complexe zorg.  De figuur laat zien dat het tarief van VG7-plus aanzienlijk stijgt. Daarbij is het belangrijk te benadrukken dat deze stijging wordt weergegeven ten opzichte van het ‘oude’ VG7-tarief en dat de percentages geen rekening houden met het wegvallen van structurele meerzorg-gelden.

Extra budget voor complexe doelgroepen in de GHZ

Naast de tariefverhogingen vanuit het kostprijsonderzoek komen er vanaf 2026 € 8,3 miljoen extra middelen beschikbaar voor specifieke doelgroepen met een complexe zorgvraag, zoals mensen met NAH+ (niet-aangeboren hersenletsel met bijkomende problemen) en MS+. Deze middelen lopen op tot structureel € 11 miljoen vanaf 2028. De bekostiging van deze zogenaamde laag volume, hoog complexe doelgroepen was in het verleden niet kostendekkend.

Richttariefpercentages 2026

De NZa publiceert jaarlijks maximumtarieven voor de langdurige zorg, die tot stand zijn gekomen op basis van het kostprijsonderzoek. Zorgkantoren onderhandelen met individuele aanbieders en hanteren daarbij een afslag op dit maximum. Voor het vaststellen van het zogenaamde richttarief gebruiken zij de meest recente jaarrekeningen. Minimaal 75% van de zorgaanbieders moet een neutraal of positief resultaat behalen op de zorg geleverd vanuit de Wet langdurige zorg. Zowel naar aantal aanbieders als naar marktaandeel.

Voor 2025 lag het richttarief op 97,8% voor de gehandicaptenzorg en 97,1% voor de GGZ. Op 5 september 2025 maakte de NZa de percentages voor 2026 bekend: 96,6% voor de gehandicaptenzorg en 96,9% voor de GGZ. Een tariefdaling van respectievelijk 1,5%-punt en 0,2%-punt.

Figuur 3: Impact nieuwe indicaties ZZP VG7-plus
*Exclusief indexatie, **Inclusief indexatie

Impact op uw organisatie

Deze plannen hebben de komende jaren impact op de exploitatie van uw zorginstelling. Zonder eventuele bijsturing heeft dit een negatieve impact op de investeringscapaciteit en de financiële positie van uw organisatie. De meerjarenraming is een zeer geschikt middel om de effecten en consequenties te kwantificeren en door te rekenen.

Wilt u verder kijken dan de begroting en weten wat dit betekent voor de haalbaarheid van uw strategisch (vastgoed)beleid en financiële continuïteit? Neem contact op met Daan van Houtum om hier vrijblijvend over te sparren.