Lage tarieven leiden tot beëindiging activiteiten Sociaal Domein

Ruim een derde van de instellingen in de langdurige zorg overweegt om activiteiten in het Sociaal Domein af te schalen of zelfs te beëindigen. Dit blijkt uit de resultaten van de Financiële Zorgthermometer, die is uitgestuurd naar 900 financials in de zorg. Een mogelijke verklaring voor deze tendens is dat veel zorgfinancials verwachten geen kostendekkende tarieven voor 2021 af te kunnen sluiten voor activiteiten in het Sociaal Domein.

Druk op tarieven maakt activiteiten in Sociaal Domein onaantrekkelijker

Een groot deel van de financials in de langdurige zorg staat sceptisch tegenover de contractering van de zorg in het Sociaal Domein voor 2021. Slechts 15 procent van de respondenten verwacht kostendekkende tarieven te kunnen afsluiten in het Sociaal Domein. Dat 40 procent van de zorgfinancials toch een stijging van de gemiddelde afspraak met de gemeente verwacht duidt er mogelijk op dat er geanticipeerd wordt op een stijgende zorgvraag in het Sociaal Domein. Aangezien een meerderheid van de zorgfinancials voorziet dat de tarieven in het Sociaal Domein ontoereikend zijn, overweegt ruim een derde van de instellingen de activiteiten in het Sociaal Domein af te schalen of te beëindigen.

Gemeenten vangen tekorten op Sociaal Domein al grotendeels zelf op

VNG trok in 2019 al aan de bel omdat gemeenten naast de jeugdzorg ook kampen met tekorten op de Wmo. De oorzaak is te vinden in de sterke vergrijzing, toenemende kosten per cliënt en de aanzuigende werking van het Wmoabonnementstarief. Gemeenten zijn conform de AMvB vereist reële tarieven te bieden op zorg, maar zien zich daarentegen onvoldoende gecompenseerd vanuit de rijksbegroting. Sinds 2015 zijn gemeenten als gevolg van decentralisering verantwoordelijk voor het bieden van jeugdhulp en Wmo. Bijna 40 procent van de financials in de langdurige zorg verwacht de komende jaren echter een centralisering van de bekostiging in het Sociaal Domein.

Gemeente een cruciale rol bij de invulling van extramuraal zorgvastgoed

Naast de bekostiging van de jeugdzorg en Wmo ziet bijna twee derde van de respondenten ook een rol voor de gemeente weggelegd bij het realiseren van extramuraal zorgvastgoed. De helft van de respondenten noemt als knelpunt bij het realiseren van beleid ten aanzien van ‘scheiden wonen en zorg’ dat de verschillende partijen (zorgaanbieders, woningcorporaties en gemeenten) elkaar niet goed weten te vinden. Op dit moment wordt bijna de helft van de zorgaanbieders niet betrokken bij de prestatieafspraken op het gebied van wonen en zorg. Verder worden het gebrek aan geschikte locaties (38%), het niet dekkend krijgen van een business case voor extramuraal zorgvastgoed (41%) en het ontbreken van een zorgvisie bij de gemeente (30%) als belangrijke knelpunten genoemd.

Reactie Fizi (Jorrit Wigchert, voorzitter)

“Ik weet 100% zeker dat de gemeentes in Nederland de best intenties hebben om passende zorg in te kopen en te organiseren voor hun burgers. Maar de kosten van het ambtelijk apparaat die hiermee gepaard gaan worden in mindering gebracht van de beschikbare middelen. De zorgaanbieder is helaas de huilende derde. Als de zorg niet meer geleverd kan worden zijn uiteindelijk de cliënten de dupe”

Reactie Finance Ideas (Pim Diepstraten, partner)

“De gemeente is een steeds belangrijkere rol gaan spelen in de uitvoering van en regie op de zorg. Samenwerking en kostprijsdekkende tarieven zijn noodzakelijk om invulling te geven aan de toekomstige vraag. Verder is het van belang dat de zorginstelling aan tafel zit wanneer prestatieafspraken worden gemaakt”

Over de financiële zorgthermometer

De Financiële Zorgthermometer is gebaseerd op onderzoek dat elk kwartaal wordt uitgevoerd door Finance Ideas onder de circa 900 leden van Fizi, netwerk zorgfinancials. Aan het meest recente onderzoek, dat plaats heeft gevonden in december 2020, hebben 96 financials van verschillende zorginstellingen deelgenomen.