Waar komen de middelen van een zorginstelling vandaan?

Veel corporaties verhuren vastgoed aan een of meerdere zorginstellingen. Het kan daarbij gaan om specifiek vastgoed zoals verpleeghuizen, complexen met onzelfstandige eenheden voor begeleid (groeps)wonen en dagbestedingsruimten, maar ook om reguliere woningen. In het gesprek met de zorginstelling worden corporaties geconfronteerd met divers ‘zorgjargon’, waarmee het lastig wordt om te begrijpen hoe een zorginstelling haar portemonnee vult en welke kansen en uitdagingen daarbij horen. En heel zakelijk bekeken: uiteindelijk moet ook de huur uit diezelfde portemonnee worden betaald.

Tijd dus om de wereld van de zorginstelling in de langdurige zorg beter te leren kennen. Dit artikel gaat daartoe in op de algemene bekostiging van de zorg en ondersteuning; in een volgend artikel gaan we specifiek verder in op de bekostiging van het zorgvastgoed.

De portemonnee van zorginstellingen heeft vier ingangen

Zorginstellingen in de langdurige zorg (ouderenzorg, gehandicaptenzorg, GGZ) worden primair bekostigd vanuit drie zogenoemde ‘stelselwetten’.

#1: Wet langdurige zorg (Wlz)

In de ouderenzorg en gehandicaptenzorg is de Wet langdurige zorg (Wlz) de belangrijkste. Vanuit de Wlz ontvangt de instelling geld voor de zorg en (vaak) de huisvesting van mensen met een relatief zware, langdurige zorgvraag. Daarbij kunt u denken aan mensen met gevorderde dementie of mensen met een geestelijke of lichamelijke beperking. Het geld van de Wlz wordt beheerd door de zorgkantoren, die namens de zorgverzekeraars vanuit het Wlz budget zorg inkopen bij de zorginstellingen. De Nederlandse zorgautoriteit (NZa) stelt jaarlijks maximumtarieven vast die het uitgangspunt zijn voor de onderhandelingen tussen zorgkantoren en zorgaanbieders.

#2: Zorgverzekeringswet Zvw)

De Zvw zorgt voor geld voor onder andere de wijkverpleging, de langdurige geestelijke gezondheidszorg met behandeling en extramurale behandeling. Ouderen die nog niet in aanmerking komen voor een plek in een verpleeghuis maar wel verpleging nodig hebben, worden bediend met bekostiging vanuit de Zvw. Ook voor mensen met geestelijke gezondheidsproblemen die langdurige behandeling nodig hebben, ontvangen zorginstellingen geld uit de Zvw. Voor GGZ-instellingen komt op sectorniveau het grootste deel van de bekostiging vanuit de Zvw. Net als het Wlz-budget wordt ook het Zvw-budget beheerd door de zorgkantoren.

#3: Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

De Wmo bekostigt ondersteuning bij zelfredzaamheid en participatie, maar ook beschermd wonen en tijdelijke opvang. Het budget en de inkoop valt onder verantwoordelijkheid van gemeenten. De Wmo bedient bijvoorbeeld ouderen via huishoudelijke hulp en aanpassingen in de woning, waarmee zij langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Ook wordt vanuit de Wmo de tijdelijke opvang van mensen met geestelijke problemen of verward gedrag bekostigd. De Wmo is zeer belangrijk voor thuiszorgaanbieders en ook GGZ-instellingen worden op sectorniveau voor ongeveer een zesde van de omzet bekostigd vanuit de Wmo. Voor instellingen in de ouderen- en gehandicaptenzorg is de Wmo (gemiddeld genomen) minder dominant.

Naast de drie stelselwetten kan een zorginstelling nog middelen genereren via particuliere zorg- en dienstverlening, of via het verhuren van vastgoed. Deze opbrengsten vormen op sectorniveau in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg een kleine 10% van de omzet.

Figuur 1: De omzet van instellingen in de ouderenzorg verdeeld naar bekostigingsbron

Betere samenwerkingspartner door inzicht in de zorg

In contacten met woningcorporaties blijkt regelmatig dat onduidelijk is welke activiteiten een zorginstelling precies in het gehuurde vastgoed uitvoert en van waaruit een zorginstelling die activiteiten betaalt. Dat kan leiden tot een verwachtingspatroon dat aan beide kanten van de samenwerkingstafel niet realistisch is. Zo is het voor woningcorporaties misschien lastig te doorgronden waarom ruimten voor dagbesteding voor zorginstellingen steeds moeilijker te exploiteren zijn, of waarom GGZ-instellingen in de afgelopen jaren hebben geprobeerd om vastgoed terug te geven of hebben gevraagd om huurprijsverlaging.

Door te weten wat er speelt in de bekostiging van de zorg, wordt een woningcorporatie een betere samenwerkingspartner en kan soms zelfs voorafgaand aan een samenwerking een betere verdeling van risico’s plaatsvinden. Ook is die kennis uiterst handig indien met gemeenten wordt gesproken over het thema wonen en zorg. Door bijvoorbeeld te weten wat vanuit de Wmo van een gemeente mag worden verwacht, komen corporaties en gemeenten sneller tot oplossingen die voor beide partijen passen bij de gewenste rol en de beschikbare financiële middelen.

Meer weten over (wonen en) zorg en de bekostiging daarvan?

Tijdens de training Zorgvastgoed in perspectief wordt stilgestaan bij de bekostigingsstructuur van het zorgstelsel. Bekijk het programma en de data of neem contact op met een van onze adviseurs voor de mogelijkheden van een in company training.

Heeft u vragen over de keuzes die u maakt ten aanzien van de betaalbaarheid, beschikbaarheid en kwaliteit/duurzaamheid van uw zorgwoningvoorraad? Bekijk hier het overzicht van diensten op het gebied van wonen en zorg.