Wlz bezuinigingen: een blik op de toekomst van de zorgsector

Het kabinet-Schoof heeft recent een aantal belangrijke beslissingen genomen die de toekomst van de zorgsector in Nederland ingrijpend beïnvloeden. Dit blijkt uit de miljoenennota die op Prinsjesdag is gepubliceerd. Hoewel de Wlz-bezuinigingen voor 2025 controversieel zijn verklaard, staat de langdurige zorg de komende jaren nog steeds voor een flinke opgave. De structurele bezuinigingen lopen op van € 655 miljoen in 2026 tot € 838 miljoen in 2029. In dit artikel leggen we uit wat dit betekent voor uw organisatie.

Impact op de Wlz-zorgsectoren

De bezuinigingen rond Wlz-behandeling, meerjarig contracteren, doorontwikkeling kwaliteitskader verpleegzorg en versnelling van digitalisering hebben in verschillende maten impact op de VVT, GHZ en GGZ. In onderstaande tabel is de totale impact van de bezuinigingsmaatregelen op de langdurige zorg inzichtelijk gemaakt. Het procentuele cijfer in lichtgrijs toont het tariefeffect van de besparing op het volledige tarief voor de betreffende deelsector ten opzichte van zorg in natura binnen de Wlz. De impact van de bezuiniging kan echter variëren per deelsector. Vooral instellingen met een relatief groot aandeel Wlz in hun totale inkomsten worden aanzienlijk getroffen.

^{Tabel 1: Verdeling bezuinigingen in miljoenen euro.}

Taakstelling Wlz-behandeling

De bezuiniging op behandeling moet een besparing van structureel € 170 miljoen opleveren. Deze bezuiniging is voor 2025 komen te vervallen, maar vanaf 2026 moet de bezuinigingsmaatregel alsnog worden gerealiseerd. De maatregel heeft alleen betrekking op de zorgprestaties inclusief behandeling en geldt alleen voor prestaties binnen de ouderenzorg en gehandicaptenzorg. De tariefkorting heeft geen betrekking op de GGZ-zorgprestaties.  

Ombuiging meerjarig contracteren

De plannen uit het coalitieakkoord Rutte IV voor meerjarig contracteren krijgen voortzetting onder het kabinet-Schoof. De bezuiniging is echter uitgesteld met een jaar en vanaf 2026 is er een structurele ombuiging van € 135 miljoen in de begroting opgenomen. Hiervan is € 70 miljoen bestemd voor de VVT en € 65 miljoen voor de GHZ en GGZ.

Doorontwikkeling kwaliteitskader verpleegzorg

Tussen 2019 en 2021 heeft de overheid ruim € 2 miljard aan structurele kwaliteitsmiddelen aan het Wlz-kader voor de ouderenzorg toegevoegd. Dit bedrag is bedoeld om de verpleegzorg te verbeteren met een focus op arbeidsmarktperspectieven en publieke waarden. Met de nieuwe kabinetsplannen komt een deel van dit budget te vervallen. De reden is het nieuwe kwaliteitskader, dat is getransformeerd tot een kwaliteitskompas. Hierin is de bezettingsnorm van twee medewerkpers per groep van acht bewoners gedurende de dag- en avonddienst losgelaten.  Door grotere vrijheid bij het toepassen van de nieuwe kwaliteitsnormen, mede dankzij innovaties en technologie, zijn minder extra banen nodig. Hoewel de beoogde besparing voor 2025 niet doorgaat, blijft vanaf 2026 een structurele besparing van € 350 miljoen op de ouderenzorg van kracht.

Bezuiniging op digitale zorg

De besparingen op digitale zorg richt zich op de implementatie en opschaling van technologieën binnen de langdurige zorg met als doel een hogere arbeidsproductiviteit. In het hoofdlijnenakkoord uit mei jl. lag de besparing die de digitalisering oplevert op € 45 miljoen in 2027, oplopend naar € 110 miljoen in 2028 en structureel € 270 miljoen vanaf 2029. In de miljoenennota zijn de besparingen voor 2027 en 2028 hetzelfde gebleven. De structurele besparing, met betrekking tot alle drie de sectoren vanaf 2029 is echter verlaagd van € 270 miljoen naar € 193 miljoen.

Terugdraaiing besparingen Wlz-tarieven door Kamerlid Dobbe

De nhc-tariefkorting die voor 2024 was opgenomen in de tarieven is recentelijk teruggedraaid. Dit betrof echter een eenmalige correctie. Dit blijkt ook uit de Wlz-tarieven voor 2025 waarin de nhc—tariefkorting weer in de tarieven is verwerkt, maar mogelijk komt er een meevaller aan voor zorginstellingen.  

Op 18 september jl. heeft minister Dobbe een nieuw amendement ingediend om de nhc-tariefkorting structureel terug te draaien. Het ammendement is nog niet besproken in de tweede kamer.

Vanaf 2026 staat een tariefkorting voor de deur

Het controversieel verklaren van de bezuinigingen voor 2025 is een meevaller op de korte termijn. Op de lange termijn staat de langdurige zorg een aanzienlijke uitdaging te wachten. Als het kabinet de plannen uit het regeerakkoord tot uitvoering brengt, betekent dit dat zorginstellingen vanaf 2026 met een tariefkorting worden geconfronteerd. De bezuinigingen lopen op tot en met 2029. Uiteindelijk moet dit leiden tot een totale bezuiniging van bijna € 840 miljoen per jaar op de langdurige zorg.

Een mogelijke meevaller is als de nhc-tariefkorting structureel wordt teruggedraaid. Deze potentiële meevaller verbloemt echter niet de enorme uitdagingen die de zorgsector te wachten staat. Of het zover gaat komen, moet nog blijken. Door de toenemende weerstand hebben we gezien dat voorgenomen bezuinigen in de afgelopen jaren niet zijn doorgevoerd. Het blijft belangrijk om met alle scenario’s rekening te houden en goed voorbereid te blijven op zowel potentiële mee- als tegenvallers.

Meer weten over de impact op uw strategisch (vastgoed) beleid?

Wilt u verder kijken dan de begroting en weten wat dit betekent voor de haalbaarheid van uw strategisch (vastgoed) beleid en financiële continuïteit? Neem contact op met Daan van Houtum om hier vrijblijvend over te sparren.