Zorgaanbieders, schrijf mee aan de woonvisie

De vergrijzing stelt de woningmarkt en de zorg voor grote opgaven. Als het woon- en zorgbeleid blijft zoals het nu is en er evenveel zorgpersoneel blijft, is er in 2040 al een groot woning- en zorgpersoneelstekort. Rijksoverheid, zorgverzekeraars, gemeenten en zorgaanbieders moeten dus hard aan de slag om slimme oplossingen te bedenken voor dit probleem. Zorgvisie ging in gesprek met Michiel Majoor over dit onderwerp.

Michiel Majoor, senior adviseur woningcorporaties en zorginstellingen van Finance Ideas, deed samen met adviesbureau SiRM onderzoek naar het vraagstuk: ‘Waar moeten opa en oma straks wonen?’

‘Het grootste obstakel bij dit vraagstuk is dat de kosten en baten van investeringen ongelijk verdeeld zijn’, stelt Majoor. ‘Als een gemeente een investering doet in een traplift, en daarmee voorkomt dat iemand zijn heup breekt, bespaart dat kosten van de zorgverzekeraar. Als een woningcorporatie een woning zonder drempels maakt, geschikt voor rolstoelgebruikers, dan scheelt dat weer in de gemeentekas voor Wmo-voorzieningen. Met als gevolg dat de verschillende partijen financieel niet geprikkeld worden tot dit soort investeringen. Andersom hebben ze wel een financieel belang om elkaar de rekening te laten betalen. Een oplossing hiervoor is samen optrekken en strategische samenwerkingen aangaan. Het is een open deur, maar het gebeurt nog te weinig in de praktijk.’

Woonzorgvisie

‘Gemeenten zijn een logische partij om te starten’, vervolgt Majoor. Gemeenten hebben de opdracht gekregen om een ‘woonvisie’ te ontwikkelen. Want, zo vertelde minister Hugo de Jonge de Tweede Kamer afgelopen woensdag, zonder visie kan je geen prestatieafspraken maken – de gewenste stap twee.

‘Als gemeenten toch bezig zijn, kunnen ze beter een woonzorgvisie maken’, stelt Majoor. ‘Want de problemen die spelen op beide gebieden, wonen en zorg, zijn door de vergrijzing innig met elkaar verbonden. Gemeenten moeten inventariseren voor welke opgave zijzelf staan: hoeveel inwoners heeft de gemeente, in welke levensfase zijn zij en welke financiële mogelijkheden hebben ze, wat valt er qua woonwensen en zorgvragen te verwachten de komende jaren? Op basis daarvan kunnen ze besluiten wat ze als gemeente willen doen. En op basis van die ambities kunnen ze prestatieafspraken maken met woningcorporaties en – niet te vergeten – zorginstellingen.’

Verplichtingen

‘In de woonwetgeving is de relatie tussen gemeenten en woningcorporaties verankerd. Een gemeente kan een woonvisie ontwikkelen en de woningcorporatie verplichten om deze uit te voeren’, zegt Majoor. ‘Dat ligt lastiger tussen gemeenten en zorgaanbieders. Gemeenten kunnen een en ander via inkoop doen, maar ze kunnen zorgaanbieders geen verplichtingen opleggen.’

Tafelen

Toch raadt Majoor zorgorganisaties aan om aan tafel te gaan zitten bij de besprekingen over gemeentelijke woonafspraken. ‘Idealiter maken woningcorporaties aantrekkelijke woningen voor ouderen, waar de zorg en welzijn bij in zitten. Denk: gemeenschappelijke woonkamers al dan niet met dagbesteding en één wijkverpleger voor het hele complex.’

Dit soort samenwerkingen tussen zorgorganisaties en woningcorporaties komen nog niet veel voor, maar ze zijn er wel, weet Majoor: ‘In Eindhoven zijn woningcorporatie Wooninc. en zorgaanbieder Vitalis een strategische alliantie aangegaan. Samen hebben zij één loket geopend voor senioren met behoefte aan wonen en zorg. Wooninc. heeft 5.000 seniorenwoningen variërend van woningen voor totaal zelfstandige ouderen tot woningen met intensieve zorg. De zorg en ondersteuning wordt verleend door Vitalis.’

Verhuisverleiding

En heb je eenmaal die seniorenwoningen, is er nog het probleem dat ouderen niet willen verhuizen. Ook dat blijkt uit het onderzoek van Finance Ideas en SiRM. ‘Veel ouderen gaan voort in het leven zolang het goed gaat. Tot er een zorgvraag is. Dat kan plotsklaps zijn of geleidelijk, maar gemene deler is dat ze dan te laat zijn met een geschikte woning vinden’, zegt Majoor. ‘Het is dus aan gemeenten en woningcorporaties om ouderen te verleiden om op tijd een “ouwedagwoning” te vinden. Woningcorporaties kunnen verhuizen bijvoorbeeld aantrekkelijker maken door de seniorenwoningen niet marktconform te prijzen, maar aantrekkelijk voor ouderen die al tientallen jaren in een sociale huurwoning wonen. Rendement voor het nieuwbouwproject hoeft dan niet alleen uit dat project te komen, maar komt ook uit de mogelijkheid een hogere huur te vragen voor de vrijkomende woning.’

Bron: Zorgvisie

Tip: Meer inzicht in waar uw gemeente staat?

Om prestaties op het gebied van wonen en zorg te toetsen, heeft Finance Ideas de Benchmark gemeentelijke woonvisies ontwikkeld. Hiermee krijgt u inzicht in het aantal thema’s en de diepgang in elk van deze thema’s ten opzichte van andere gemeenten. De scan is gebaseerd op een door Finance Ideas en SiRM ontwikkelde database met daarin de woonvisies van 339 gemeenten. Vraag de resultaten voor uw gemeente op en plan een toelichting. Neem hiervoor contact op met Michiel Majoor of 030 – 232 0480.