Heeft langlopende rente bij Wlz-zorginstellingen implicaties voor NHC vergoeding?

Het ministerie van VWS heeft behoefte aan kennis over de ontwikkeling van de rentelasten voor zorginstellingen die geheel of grotendeels worden gefinancierd vanuit de Wlz. Derhalve heeft het ministerie het CBS gevraagd om inzicht te geven in de relatie van de door de Wlz-zorginstellingen werkelijk betaalde rente met de algemene kapitaal- en geldmarktrente. Het hierover verschenen onderzoeksrapport van het CBS is gebaseerd op de jaarrekeningen van 2019. Wij zetten voor u de belangrijkste bevindingen en mogelijke gevolgen op een rij.

Aandeel langlopende leningen en financiële lasten in 2019 afgenomen ten opzichte van 2018

Het CBS maakt in haar onderzoeksrapport onderscheid tussen ziekenhuizen, GGZ-instellingen, GHZ-instellingen, V&V-instellingen en Thuiszorg instellingen. Voor deze sectoren bevindt het aandeel langlopende leningen zich tussen de 49,5% en 63,0%. De Thuiszorg vormt hierop een uitzondering met 6,9%. Ten opzichte van 2018 is het aandeel langlopende leningen in alle sectoren gedaald. Dit betekent dat instellingen relatief meer hebben afgelost dan dat er nieuwe financiering is aangetrokken. Hierbij liggen ook de financiële lasten lager dan in 2018. Van de totale lasten bedragen de financiële lasten in 2019 tussen de 0,77% en 1,29%. In 2018 lag dit aandeel tussen de 0,86% en 1,40%.  

Rente afgelopen jaren gedaald, spreiding tussen rentepercentages neemt toe

De afgesloten rente op langlopende leningen voor Wlz-instellingen is de afgelopen jaren gedaald. In 2019 bedroeg het ongewogen gemiddelde 1,89%, waar dit in 2011 nog 3,94% bedroeg. De mediaan daalde in deze periode tevens van 3,98% in 2011 naar 1,84% in 2019. De onderlinge spreiding in rentepercentages is de afgelopen jaren wel toegenomen. Zo sloot in 2019 10% van de instellingen een lening af met een rentepercentage onder de 0,23% en 90% van de instellingen sloot een lening af met een rentepercentage onder de 3,44%. In 2011 lagen deze percentages nog op 2,50% en 5,09%. Wat Finance Ideas tevens terug ziet komen in de markt en wat meeweegt in de dalende rente is het feit dat zorginstellingen de afgelopen jaren relatief meer leningen zijn aangegaan met een kortere looptijd.

Kapitaalmarktrente verder gedaald  

De kapitaalmarktrente is de afgelopen jaren verder gedaald. In 2019 bedroeg het rentepercentage op de jongste tienjarige staatslening – 0,07%. In 2000 was dit nog gelijk aan 5,41%. Het rentepercentage voor een 10-jaars IRS bedroeg in 2019 0,26%. In 2000 was dit gelijk aan 5,80%. Hiermee liggen de door zorginstellingen overeengekomen rentepercentages boven de kapitaalmarktrente

Hebben ontwikkelingen rentepercentages gevolgen voor rente binnen de NHC?

Uit het rapport van het CBS kan worden geconcludeerd dat het gemiddeld gewogen rentepercentage voor Wlz-instellingen voor leningen met een looptijd langer dan 10 jaar gelijk is aan 3,17% op basis van de jaarrekening 2019. Dit inzicht kan implicaties hebben voor het rentepercentage zoals dat nu wordt meegenomen in de NHC vergoeding. Hierbij wordt namelijk uitgegaan van een rente van 4,65%. Dit percentage is berekend op basis van de gemiddelde vermogenskostenvoet. Hierin is de kostenvoet voor vreemd vermogen bepaald op 4,1% (vastgesteld door TNO) en de kostenvoet voor het eigen vermogen op 5,94% op basis van onderzoek van Finance Ideas naar een reële vergoeding voor het eigen vermogen. De verhouding tussen vreemd vermogen en eigen vermogen is hierbij vastgesteld op 70% om 30%. Ten aanzien van vreemd vermogen zijn de marges in de afgelopen jaren toegenomen. Door de garanties in het systeem bedroegen de opslagen in het jaar 2000 nog enkele basispunten, waar deze momenteel tussen de 100 en 200 basispunten (ongeborgd) liggen. Dit is gebaseerd op de ervaring van Finance Ideas bij het arrangeren van financieringen in de afgelopen 15 jaar. De daling van de kostenvoet voor vreemd vermogen en het risicovrije rendement kunnen gevolgen hebben voor het rentepercentage in de NHC.

Herijking van het rentepercentage kan leiden tot een significante daling van de NHC vergoeding

Een herijking van het rentepercentage in de NHC kan leiden tot een daling in de NHC en NIC vergoeding. Grogweg kan worden gesteld dat 1% daling van het gemiddelde rentetatief kan leiden tot circa 10% daling van het NHC tarief. Uitgebreid onderzoek moet aantonen wat de precieze implicaties zijn. Daarnaast is het nog de vraag of bij een herijking van de NHC alleen wordt gekeken naar de rente of dat ook de investeringskosten worden meegewogen. Deze hebben namelijk de afgelopen jaren door het nieuwe Bouwbesluit en de marktontwikkelingen een stijgende lijn laten zien, wat derhalve kan doorwerken in de NHC vergoeding. Voor zorginstellingen is het van belang hier rekening mee te houden in hun businesscases, meerjarenraming en scenarioanalyses.

Meer weten over treasury en investeringsanalyses?

Heeft u behoefte om te sparren over de situatie en mogelijkheden voor uw zorginstelling? Onze adviseurs schuiven graag aan om u te adviseren bij het arrangeren van financiering, het opstellen van een businesscase en de meest voordelige financieringsstructuur.