Lage rente: wat zijn de gevolgen voor zorginstellingen?

De beslissing is gevallen: de Britten kiezen definitief voor een Brexit. Komt er daarmee een einde aan de onzekerheid die de afgelopen jaren boven de markt hing? In de markt van beleggers zorgen onzekerheden voor een vlucht van kapitaal, zoals staatsobligaties van West Europese landen, naar veilige havens. Dit leidt tot een dalende rente. Brexit is echter niet de enige onzekerheid op het internationale podium waar de ontwikkeling van de kapitaalmarkt van afhankelijk is. De handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten en de blijvende politieke spanningen in het Midden-Oosten zijn andere voorbeelden. En eigenlijk kunnen we zo nog wel even doorgaan.

Het effect van het monetaire beleid van de ECB

Naast deze onzekerheden is het monetaire beleid van de ECB een andere belangrijke factor achter de huidige lage rente. Het verruimingsprogramma had tot doel dat banken meer financiering zouden verstrekken zodat bedrijven meer gingen investeren. Momenteel is de voornaamste conclusie dat de investeringen dalen en dat 70% van de ECB gelden gestald worden bij de ECB. Verder blijkt uit een analyse van de centrale bank uit Duitsland dat de rente 1,6% hoger zou liggen zonder ingrijpen van de ECB. Over de oorzaken van de huidige lage rente kan volop geanalyseerd worden, maar wat zijn nu de voornaamste gevolgen voor zorginstellingen?

Financieringskosten nog nooit zo laag

Het blijft bijzonder; geborgd geld krijg je bijna ‘gratis’ en ongeborgd vanaf zo’n 1,5%. Dat hadden we een paar jaar geleden niet eens durven dromen. Zeker niet toen de overheid vanaf 2012 de financiële risico’s voor een belangrijk deel bij de zorginstellingen neerlegde. Daar staat tegenover dat het beschikbaar hebben van liquide middelen geld kost in plaats van oplevert. Het voordeel wordt vooral gerealiseerd doordat in de bekostiging van de langdurige zorg rekening wordt gehouden met de hoge rente uit het verleden. In de NHC wordt rekening gehouden met een rente voor vreemd vermogen van 4,2%.  Dit is ook nodig aangezien zorginstellingen in hun leningportefeuille voldoende leningen hebben met een hogere rente. Voor nieuwe leningen is er wel een direct voordeel.

Afwaarderingen op het vastgoed onwaarschijnlijk

Om vast te stellen of een afwaardering op het vastgoed noodzakelijk is, dienen de kasstromen van het object contant gemaakt te worden met de disconteringsvoet vóór belasting, die zowel de actuele marktrente als de specifieke risico’s van het object weergeeft. De disconteringsvoet dient geen risico’s weer te geven waarmee in de toekomstige kasstromen al rekening is gehouden (RJ 121.323). Vervolgens geeft de RJ nog een verdere duiding. De disconteringsvoet die de actuele marktrente en de specifieke risico’s van een actief weergeeft,  is de rendementseis die investeerders zouden stellen indien zij een investering overwegen die voor wat betreft omvang van de kasstroom, tijd en risico vergelijkbaar is.

Aangezien er nog te weinig markttransacties zijn, schrijft de RJ voor om de gemiddelde vermogenskosten te hanteren van een ter beurze genoteerd rechtspersoon (RJ 212.324). Hoewel de RJ het niet zo specifiek voorschrijft, is dit de Weighted Average Cost of Capital (WACC). Omdat de RJ spreekt over actuele marktrente is het ons inziens van belang binnen de WACC gebruik te maken van de huidige spot rate (10-jaars IRS) en niet van de gewogen gemiddelde rentevoet van de huidige leningportefeuille. Lees hier meer over het berekenen van de disconteringsvoet.

Reken u niet te rijk, maar ook zeker niet te arm

De huidige lage rente blijft een momentopname. Hoewel veel signalen in de markt aangeven dat de rente nog wel even laag blijft, kan niemand het met zekerheid zeggen. Ook een aanpassing van de tarieven vanwege de lagere rente, integrale verpleegtarieven of de onderhandelbaarheid van het NHC-tarief blijven boven de markt hangen.

Het huidige voordeel kan dus zomaar binnen enkele jaren worden opgeheven, ondanks dat de rente laag blijft. Daar staat tegenover dat wij veel zorginstellingen tegenkomen die voor hun investeringsprojecten nog een rendementseis van 5% of zelfs meer hanteren. Dit lijkt niet passend bij de huidige marktomstandigheden, waardoor sommige projecten onnodig geen doorgang vinden. Een lagere rendementseis is met de huidige lage rente te verantwoorden. Verder is het goed om intern de discussie te voeren wat met de huidige vermogenspositie, toekomstige investeringen en het huidige risicoprofiel een gewenste en passende rendementseis is.

Meer over treasury, investeringsanalyses of de impairmenttoets?

Heeft u vragen over de gevolgen van de lage rente of de richtlijnen van de RJ? Stel uw vraag aan Pim Diepstraten.

Heeft u behoefte om te sparren over de situatie en mogelijkheden voor uw zorginstelling? Finance Ideas schuift graag aan om u te adviseren bij het arrangeren van financiering, impairment, de meest voordelige financieringsstructuur en snel en efficiënt samenstellen van een complete aanvraag conform de richtlijnen van het WFZ.