Vastberaden vooruit met een scenarioanalyse

Handelen was de afgelopen maanden het adagium binnen zorginstellingen. Niet nadenken over financiële consequenties, maar handelen. Geen uitgebreid overleg of onderzoek, maar handelen. Hoewel het vanaf de zijlijn was, heb ik stiekem toch genoten van de daadkracht en handelingssnelheid in de zorg. Eigenschappen om als branche trots op te zijn! Juist dit, èn zaken als de gerealiseerde versnelling in eHealth en de bereidheid tot samenwerking, moet de zorg vasthouden. En daarop doorpakken.

Langzaam weer tijd voor een blik vooruit!

Vanuit die modus van handelen, zie ik zorginstellingen de afgelopen periode gelukkig ook weer met de blik vooruit kijken. Een blik op een onzekere toekomst. Zorginstellingen maken zich zorgen over de omvang van de financiële compensatie voor gederfde inkomsten en gemaakte meerkosten. De vertrouwensindex van de Financiële Zorgthermometer was nog nooit eerder zo laag als aan het begin van de huidige crisis. De zorgen hebben niet alleen betrekking op de omvang van de compensatie, maar misschien nog wel meer over de complexe verantwoording en de periode. Fizi, het netwerk voor zorgfinancials, zet met ZEM (Zo Eenvoudig Mogelijk) sterk in op het verlagen van de complexiteit. Maar met diverse financiers (zorgkantoren, zorgverzekeraars, gemeenten) blijkt de praktijk weerbarstiger.

Op korte én lange termijn onzekerheid

De periode waarover compensatie gaat gelden geeft misschien nog wel meer onzekerheid. Tot en met juni hebben de zorginstellingen over het algemeen veel zekerheid gekregen over compensatie. Ook zie ik het niet gebeuren dat het ministerie van VWS de komende periode een zorginstelling failliet laat gaan. De grote vraag op dit moment is wel wat het najaar gaat brengen. Een tweede golf?  En moeten zorginstellingen rekening houden met een structurele impact, ondanks een eventueel vaccin? Daar komt nog eens bij dat de financiers steeds minder geneigd zullen zijn om deze gevolgen te compenseren, maar juist meer verwachten van de eigen bijsturingsmogelijkheden van de zorginstelling.

Scenarioanalyse biedt houvast in onzekere tijden

Om toch enig gevoel te krijgen bij deze onzekere toekomst en een beeld te krijgen van de financiële haalbaarheid van de gewenste strategie, moet er een scenarioanalyse worden opgesteld, dat is duidelijk. En dan gaat het niet alleen om de impact voor het komende jaar. Het is nodig om verder te kijken dan waar de accountant om vraagt in het kader van de continuïteitsparagraaf. Het realiseren van de strategie gaat immers gepaard met investeringen voor de lange termijn en dat vraagt om een doorkijk van vijf tot tien jaar, hoe je het ook wendt of keert. In de scenario’s kunnen we dan een onderscheid maken in de financiële impact van COVID-19 op de korte en de lange termijn. Ook  de financiële compensatie moeten we daar natuurlijk bij meenemen.

Exogene en endogene variabelen combineren

Het doorrekenen van de scenario’s met exogene variabelen geeft inzicht in hoeverre de financieel beschikbare ruimte wel of niet voldoende is. Wanneer komt de liquiditeitspositie onder kritieke normen? Op welk moment voldoe ik niet meer aan de bancaire convenanten? Dit zijn echter scenario’s waarbij je als zorginstelling het je laat overkomen en niet bijstuurt. Het is daarom net zo belangrijk, wat zeg ik: misschien nog wel belangrijker om ook de endogene sturingsvariabelen goed in kaart te brengen. Welke ruimte zit er in de begroting? Welke investeringen kan ik doorschuiven? In hoeverre kan ik innovatiebudgetten tijdelijk stilzetten? Dit zijn bijsturingsmogelijkheden waarvan de impact over de tijd heen verschillend kan uitwerken. Nog los van de mate waarop zij gevolgen hebben voor het beleid van de zorginstelling.

Betrek de organisatie en de diverse stakeholders

Om echt draagvlak te creëren is het belangrijk dat de scenario’s niet alleen door het bestuur en de financial zijn opgesteld. Betrek juist die mensen erbij die van dichtbij hebben gezien wat het allemaal betekent en welke gevolgen eruit voortvloeien. En dan niet alleen voor wat betreft de scenario’s, maar misschien nog wel meer met het oog op de bijsturingsmogelijkheden. Vervolgens kunnen met de juiste inzichten ook de diverse stakeholders worden geïnformeerd. Naast de Raad van Toezicht ook de banken en het Waarborgfonds voor de Zorgsector. Wees daar niet terughoudend in, maar juist transparant. Natuurlijk, iedereen weet dat één ding zeker is: de scenario’s komen nooit exact uit. Maar door op deze manier met de blik vooruit het stuur in handen te nemen, krijgen we wel meer zicht op de juiste aanpak voor de komende jaren.

Meer weten over de scenarioanalyse?

Heeft u behoefte om te sparren over dit thema? Of bent u benieuwd naar het plan van aanpak voor een COVID-19 impactanalyse als basis voor uw scenarioanalyse? Lees meer over de mogelijkheden voor uw zorginstelling of neem direct contact op met onze adviseurs.