40% van de zorginstellingen verwacht negatief resultaat voor 2022

Het vertrouwen in het toekomstig financieel resultaat in de zorg heeft, als gevolg van recente macro-economische ontwikkelingen, een nieuw dieptepunt bereikt. 40% van de zorgfinancials verwacht voor 2022 een negatief resultaat te rapporteren. Voor een deel van de instellingen leidt dit naar verwachting tot een breach van de convenanten. Daarnaast verwacht een meerderheid dat broodnodige investeringen verder worden uitgesteld of in versoberde vorm doorgang vinden. Dit blijkt uit resultaten van de Financiële Zorgthermometer die is uitgestuurd naar circa 800 zorgfinancials.

Een vijfde van de instellingen verwacht een breach van de bancaire convenanten in 2022

De vertrouwensindex in het financieel resultaat ligt lager dan in 2014/2015 (decentralisatie van zorgtaken naar de gemeente) en bijna net zo laag als tijdens de uitbraak van de covid-pandemie. Met behulp van compensatiemaatregelen wisten zorgaanbieders in 2020 en 2021 het resultaat kunstmatig hoog te houden. Nu de compensatiemaatregelen gestaag worden afgebouwd, verwacht 40% van de zorgaanbieders voor 2022 een negatief resultaat te presenteren. Een jaar geleden was dat aandeel slechts 12%. De financiële continuïteit van een deel van de zorgaanbieders komt hiermee onder druk te staan. Bijna 20% van de zorgfinancials verwacht dat minimaal één van de bancaire convenanten dit jaar niet wordt behaald.

Investeringsopgave nog verder onder druk door aanhoudende financiële onzekerheid

De financiële onzekerheid als gevolg van de macro-economische ontwikkelingen heeft tevens een negatief effect op het investeringsklimaat in de zorg. De geplande inhaalslag na de covid-pandemie lijkt vooralsnog, ook mede dankzij de stijgende bouwkosten en rente, te haperen. Bijna de helft van de respondenten geeft aan dat investeringen worden uitgesteld of dat niet-noodzakelijke investeringen ‘on hold’ worden gezet. Een derde van de respondenten verwacht dat investeringen wel doorgang vinden, maar dan in versoberde vorm.

Personeelskosten belangrijkste reden voor verslechtering resultaat

De hoge personeelskosten worden door 81% van de respondenten als belangrijkste verklaring genoemd voor het verslechteren van het financieel resultaat. Het personeelstekort leidt sectorbreed tot hoge werkdruk en hoge inhuurkosten. Het voortschrijdend ziekteverzuim voor 2022 bedraagt 10,7% en ligt als gevolg van de hoge werkdruk op een ‘all-time high’. In 2021 bedroeg het verzuimpercentage nog 7,3% (Vernet, januari 2022). Daarnaast noemen zorgfinancials stijgende energielasten (29%) als een belangrijke oorzaak voor de resultaat verslechtering in 2022. De impactstudie van Actiz en Intrakoop  onderschrijft de verwachtingen uit de financiële zorgthermometer. Een landelijke kostenstijging van PNIL, energie en overige bedrijfskosten leidt tot een verdamping van het resultaat en gaat ten koste van de ruimte om te investeren (Actiz & Intrakoop, oktober 2022). In het merendeel van de sectoren worden met vertraging de tarieven geïndexeerd ter (gedeeltelijke) compensatie van de recente kostenstijging.

Reactie Fizi (Jorrit Wigchert, voorzitter)

“De cursus koffiedik kijken is afgelast, maar het is evident dat zorginstellingen na Covid nog een harde klap moeten verwerken. Een (gedeeltelijke) compensatie voor de inflatie is mooi, maar de echte uitdaging blijft het tekort aan handen aan het bed. Geld om significant te investeren in digitalisering, domotica, nieuwe opleidingen en toekomstbestendig vastgoed is er vrijwel niet. De politiek schuift moeilijke keuzes voor zich uit of laat deze over aan bestuurders en medici.”

Reactie Finance Ideas (Daan van Houtum, senior adviseur)

“Het is zorgwekkend dat 20% van de instellingen verwacht minimaal één van haar convenanten dit jaar niet te halen. Het is belangrijk dat banken zich begripvol opstellen en als partner meedenken met het realiseren van de noodzakelijke investeringen”

Over de financiële zorgthermometer

De Financiële Zorgthermometer is gebaseerd op onderzoek dat elk kwartaal wordt uitgevoerd door Finance Ideas onder de circa 800 leden van Fizi, netwerk zorgfinancials. Aan het meest recente onderzoek in september 2022 hebben honderd financials van verschillende zorginstellingen deelgenomen.